Będąc w Kamieńcu Ząbkowickim i Ząbkowicach Śląskich, przy okazji natrafiłam na kolejne ciekawe miejsce znajdujące się w pobliżu. To zamek w Stoszowicach– niewielka perełka, której czerwone wieżyczki i białe mury widoczne są już z drogi.
Stoszowice zwane kiedyś Polnisch Peterwitz oraz Peterwitz leżą niecałe 10km na zachód od Ząbkowic Śląskich.
Historia zamku czy dworu w Stoszowicach nie jest znana, bo tak naprawdę nikt jej dokładnie nie zbadał. Podobno w latach 1221- 1227 właścicielami tamtej ziemi byli Stosz i Leonard, przedstawiciele rodu Stoszów, którzy byli skłóceni z księciem Henrykiem Brodatym. Nie wiadomo też gdzie mieli swoją siedzibę.
Pierwsza budowla obronna w Stoszowicach wymieniona w dokumentach pochodzi z 1378r. Z końcem XVIw, kiedy majątek należał do Fabiana von Reinchenbacha, ten postawił w miejscu wcześniejszej budowli renesansowy dwór z trzema skrzydłami wokół wewnętrznego dziedzińca.
Kolejny właściciel- Mikołaj III von Burghaus w latach 30tych XVIIw przebudował nieco swoją własność i podobno właśnie wtedy dziedziniec wewnętrzny zabudowano ścianą, a założenie otoczono kamiennym murem. Kolejne prace wykonano dwukrotnie w XIXw, w latach 1964-1972 kiedy budowla utraciła niektóre stylowe elementy oraz w latach 70tych, ale wówczas zajęto się dachem.
Najwcześniejsza wzmianka w dokumentach o wsi pochodzi z 1248r, a pierwszym odnotowanym właścicielem Stoszowic, z połowy XVw był Stephen von Reinchenbach. W rękach tej rodziny majątek był do początku XVIIw, kiedy to spadkobiercom zmarłego w 1605r Fabiana von Reinchenbacha nie pozostało nic innego jak sprzedać zadłużony przez jego wystawne życie majątek. Należy wspomnieć, że piastował on stanowisko nie tylko radcy cesarskiego, ale i starosty ziębickiego, a do jego majątku prócz Stoszowic należała Ścinawka Górna oraz Rudnica, w których prowadził wiele prac budowlanych.
W 1614r Stoszowice kupił Mikołaj II von Burghaus, który nie nacieszył się nowym nabytkiem za długo, bo zmarł w 1619r. Wszystko odziedziczył syn, a następnie wnuk- Karol Mikołaj, po którego śmierci w 1664r Stoszowice kupił Chrystian Fryderyk von Ampassek- syn sekretarza hrabstwa kłodzkiego. W rękach tej rodziny były one do początku XIXw. Kolejni odnotowani właściciele to: Karl Ludwig von Wittenburg, hrabia Johann Strachwitz von Gross-Zauche und Camminetz w 1820r i następny z tej rodzin zmarły w 1863r Karl Hans.
CIEKAWOSTKA
Hrabia Karl Hans Strachwitz von Gross-Zauche und Camminetz był królewskim szambelanem oraz dyrektorem Ziemstwa. Ożenił się z Luizą Marią von Schimony-Schimonsky, pochodzącą z leżących niedaleko Ząbkowic Śląskich Bobolic. Doczekali się dwóch synów: Moritza i młodszego o rok Georga. Starszy był późnorenesansowym poetą, bardzo zdolnym podobno, ale niestety zmarł w Wiedniu mając zaledwie 25 lat. Cały jego majątek łącznie z Bobolicami przeszedł na jego brata.
Hrabia ziemski Georg Ludwik zmarł w 1888r i zgodnie z ostatnią wolą dobra podzielono między dwóch synów i tym sposobem Stoszowice oraz Mikołajów trafiły do Ludwiga Marii Johanna. Ze swoich dóbr utworzył on majorat, który w spadku otrzymał starszy syn, a ponieważ mieszkał w Berlinie gdzie był prokuratorem, w majątku, z końcem lat 20tych XXw zamieszkał jego młodszy brat. Był wówczas współwłaścicielem rodzinnych dóbr, a po bezpotomnej śmierci brata w 1943r stał się ich właścicielem – ostatnim do 1945r.
Po wojnie upaństwowiony majątek trafił do Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodkowej.
W pałacu urządzono biura, potem działała tam jeszcze biblioteka, kawiarnia oraz świetlica i pewnie dzięki temu nie podzielił losu wielu zniszczonych budowli. Kiedy zamknięto ośrodek hodowlany wszystko przejęła Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, która wynajmowała go prywatnej osobie. Z czasem został kupiony.
Dzisiejszy wygląd budowli to efekt przebudowy z przełomu XVI i XVIIw oraz modernizacji, której został poddany w XVIIIw. W 1968r na zamku przeprowadzono prace remontowe.
Zamek w Stoszowicach składa się z trzech skrzydeł z dziedzińcem wewnętrznym pośrodku. Posiada trzy koliste, narożne baszty. Znajduje się w dolinie i jest otoczona fosą. Obecnie jest własnością prywatną z bardzo miłym właściciele, który pozwolił wejść i obejrzeć budowlę z zewnątrz, mimo że sam wyjeżdżał.
Archiwalne zdjęcia dodano dzięki Fotopolska.eu.