Karpniki
Będąc kolejny raz na Dolnym Śląsku zrobiłam sobie jednodniową wycieczkę, którą rozpoczęłam od Janowic Wielkich z ruinami zamku Bolczów i pałacem, skąd udałam się do zamku w Karpnikach.
Stamtąd pojechałam do Bukowca, by zobaczyć pałac, a przy okazji dowiedziałam się, że we wsi są również sztuczne ruiny zamku, herbaciarnia i opactwo.
Po obejrzeniu i uwiecznieniu wszystkiego zajechałam do nieodległych Mysłakowic, gdzie czekał na mnie pałacyk- siedziba szkoły. Kolejnym miejsce był pałac w Łomnicy, a na koniec, późnym popołudniem stojący od niego o przysłowiowy rzut beretem pałac w Wojanowie.
Karpniki– wieś leżąca w dolinie między Rudawami Janowickimi a Górami Sokolimi z wijącym się Karpnickim Potokiem. Obecną nazwę używa się od 1946r, a wcześniej już od około 1300r zwała się Wysbach, Fischbach. Przez wieki nazwa ulegała przekształceniom, wśród których był nawet Rybnik – zapewne z powodu licznych, bogatych w ryby tamtejszych stawów.
Na początku XIVw wioska należała do Księstwa Jaworskiego oraz do wielu rodów, spośród których najbardziej znani byli Hohenzollern’owie panujący na przełomie XVIII i XIXw.
CIEKAWOSTKA
Warto napomknąć, że we wspomnianych górach Sokolich istniał niegdyś zamek Sokolec, po którym pozostały do dziś resztki murów. Budowla stanęła na stoku Krzyżnej Góry, na wysokości 630m n.p.m. Zamek wzniósł najprawdopodobniej Henryk Brodaty na początku XIIIw a pierwszym burgrabim był Clericus Bolcze, któremu przypisuje się powstanie zamku Bolczów.
Legenda mówi, że nazwa zamku miała związek z odnalezionym przez księcia gniazdem sokoła, w miejscu którego postawił on warownię. Z czasem ustanowiono ją siedzibą książąt świdnicko-jaworskich, do których należała wówczas wieś będąca z początku podzamczem zamku Sokolec. Ucierpiał on w czasie powstania husyckiego z 1432r. Utraciwszy znaczenie militarne stał się siedzibą grasujących po okolicy rozbójników, z którymi rozprawił się Maciej Korwin burząc warownię, której już nie odbudowano.
W XIXw ruinami zainteresowała się księżna Marianna, która na skałce powyżej nich umieściła krzyż upamiętniając w ten sposób urodziny męża Wilhelma z dedykacją:
“Krzyża błogosławieństwo dla Wilhelma, jego potomnych i całej doliny.”
Prowadzą do niego wykute w skale schodki, a jego poświęcenie odbyło się 28 maja 1832r.
Zniszczony przez Husytów zamek postanowiono zastąpić inną warownią, którą wzniesiono we wsi podobno jeszcze w XIVw przez Henryka Czirna.
Wśród właścicieli zameczku otoczonego fosą wspomniano też Cunze auf Predel’a. Kiedy w 1476r wieś stała się własnością Hansa Schoff Gotsche rozpoczęła się rozbudowa dotychczasowej budowli. Pan na Chojniku i Starej Kamienicy będący kanclerzem księcia Świdnicko-Jaworskiego uczynił z Karpnik siedzibę rodu.
Po jego śmierci w 1464r majątek trafił do syna i w rękach jego spadkobierców był do 1580r kiedy sprzedany został Friedrichowi von Kanitz und Talowitz. Władał nim do 1725r kiedy na powrót trafił do rodu von Schaffgotsch.
Wraz z bezpotomną śmiercią w 1774r kolejnego z rodu- grafa Franza Wilhelma – Karpnikami zarządzać zaczęła królewska administracja, która na początku 1777r oddała dobra Cystersom z Krzeszowa. W niedługim czasie kupił je Friedrich von Reden lecz nie zagościł tam za długo, bo w 1787r karpnickie dobra należały już do Karla Grafa von Hoym.
No i znów na zamku w Karpnikach nie zagrzał on za długo miejsca sprzedając wszystko w 1789r Casparowi von Zedlitz. Kolejny z rodu w 1822r spieniężył posiadłość księciu Wilhelmowi Hohenzollern’owi i jego żonie Mariannie.
Wówczas nastał dla zamku w Karpnikach najlepszy czas, bo Hohenzollern’owie przebudowali go w piękną rezydencję. Wtedy powstała na dziedzińcu, na wysokości piętra neogotycka galeria.
W latach 40tych XIXw przeprowadzono kolejne prace czyniąc z zameczku neogotycką, romantyczną rezydencję otoczoną stawami. Nie pozbyto się do końca elementów obronnych wcześniejszej budowli, do których zaliczano most z fosą.
Po śmierci Wilhelma Karpniki otrzymała w spadku księżniczka Elisabeth, która wychodząc w 1836r za księcia Karla von Hessen’a wniosła je w wianie. W rękach tej rodziny dobra pozostały do 1945r, a ostatnim właścicielem był prawnuk Marianny- Ernst Ludwig von Hessen und bei Rhein, dla którego zamek w Karpnikach był letnią rezydencją oraz miejscem jesiennych polowań.
CIEKAWOSTKA
Zamek w Karpnikach podczas II wojny światowej był składnicą muzealną na liście Günthera Grundmanna.
Tam też znalazły schronienie przed bombardowaniem dzieła sztuki sprowadzone przez księcia Ludwiga z Darmstadtu, którą to kolekcję na początku 1945r zaczęto wywozić do Niemiec w obawie przez czerwonoarmistami.
Po II wojnie światowej majątek znacjonalizowano.
Od 1946r przez trzy lata w zamku działał Uniwersytet Ludowy, po czym do 1956r, kiedy utworzono w nim Dom Dziecka, stał opuszczony i niszczał. W 1962r podjęto prace remontowe, które objęły m.in. dach, po czym został zamieszkany.
Niestety, nie dbano o zamek i starczyła zaledwie dekada,by lokatorzy ze względu na zły stan budowli zostali zmuszeni do jej opuszczenia.
Podejmowano próby kolejnych prac, ale zamek popadał w coraz większą ruinę, był niszczony i rozkradany.
Posunięto się nawet do odkucia renesansowego portalu bramnego, który planowano wywieźć, ale to na szczęście nie udało się i poddany konserwacji trafił na swoje miejsce.
Zamek w Karpnikach to budowla neogotycka, powstała na planie czworoboku, posiadająca trzy kondygnacje oraz wewnętrzny dziedziniec. Otacza go park, którego powstanie przypisuje się ogrodnikowi Walterowi z niedalekiego Bukowca, a który dzięki hrabinom z Bukowca i Karpnik stał się parkiem krajobrazowym. Z wcześniejszej, średniowiecznej budowli do dziś pozostała cylindryczna wieża. Do rezydencji wiedzie most przerzucony nad fosą wypełnioną wodą.
CIEKAWOSTKA
Karpnicka rezydencja była ulubionym miejscem cesarza Wilhelma, który w młodości spędzał tam czas. Innym znanym gościem był car Rosji Mikołaj I, który gościł tam kilka razy.
Zamek w Karpnikach miał szczęście, został kupiony w 2009r przez spółkę deweloperską, która przywróciła mu dawne piękno.
Prace zostały docenione i prezydent RP nadał mu tytuł Pomnika Historii. Obecnie mieści się w nim hotel oraz restauracja.
Zamek w Karpnikach z lotu ptaka:
https://polskazdrona.eholiday.pl/palac-w-karpnikach-48.html
CIEKAWOSTKA
Jadąc do zamku mija się stojące przy drodze ruiny pochodzącego z połowy XVIIIw kościoła ewangelickiego. Początkowo kościół był drewniany i stanął w 1742r, po czym po sześciu latach został zastąpiony murowanym.
W 1824r dostawiono do niego wieżę i szczycił się ołtarzem datowanym na 1756r.
Po zakończeniu II wojny światowej został opuszczony i systematycznie niszczony. Uratowano na szczęście tamtejsze organy, które rozebrane w 1949r przewieziono do parafii w Płocku-Radziwiu.
Kościół spłonął w latach 70tych i do dziś pozostały po nim fragmenty murów z wieżą.
Archiwalne zdjęcia dodano dzięki Fotopolska.eu
