…Podobno nad miejscem tym czuwa tajemniczy wampir. Jego podobizna znajduje się nad wejściem do pałacu. Ostatni jego właściciele przybyli ze Styrii, która jest krainą wampirów i upiorów. Nie wiadomo, czy przywieźli z sobą stare wierzenia. Podobno w okolicy można spotkać ducha ostatniego pustelnika, który strzegł kapliczki św. Antoniego na zboczu Dębowej Góry. Mówi się również o tajemniczych podziemiach, które posiadają zamurowane korytarze i wiele tuneli.
Wieść głosi , że w okolicy Dębowej Góry pod koniec II wojny światowej zaginął niemiecki transport.
Mniej więcej w połowie drogi z Kłodzka do Bystrzycy Kłodzkiej warto zjechać z głównej drogi, by odwiedzić pałac w Gorzanowie. Szukając początków wsi należy cofnąć się do XIIw kiedy była obronnym grodem.
W XIVw istniał w Gorzanowie zamek, który nie przetrwał do naszych czasów, ponieważ zniszczono go w 1470r podczas walk z czeskim królem.
Jak na wieś, była rozwinięta. Już w XIVw znajdowała się tam szkoła, parafia oraz młyn wodny, piekarnia i kuźnica. Jednak najlepszy czas rozkwitu to XIXw kiedy powstał kolejny młyn wodny, a poza tym tartak i browar. Wieś zwana za Niemca Grafenort obecną nazwę otrzymała po II wojnie światowej.
Szykując informacje na jego temat niszczejącego pałacu zostałam mile zaskoczona, bo przeczytałam, że powstała Fundacja Pałac Gorzanów , której działania zmierzają do przywrócenia dawnej świetności obiektu. Kompleks ma charakter rezydencjonalno- obronny, więc czasami nazywany jest zamkiem, a w niektórych publikacjach pałacem, więc ja przyjęłam i nazywam ten obiekt pałacem.
Pałac w Gorzanowie pochodzi z XVIw, a jego budowę rozpoczęto w 1573r nieopodal miejsca, gdzie pierwotnie stał średniowiecznego zamku. Podania mówią, że przez pobliską Przełęcz Mielnicką biegł szlak bursztynowy.
Przez wiele lat okoliczne dobra były własnością rodzin Moschenów i Ratschinów, ale zostały im one skonfiskowane po tym, jak podczas wojny trzydziestoletniej poparli reformacje. Nowym właścicielem tych dóbr stał się Hans Arbogast von Annenberg, który kupił je w 1624r. Jego córka Maria Maksymiliana wyszła za Friedricha von Herbersteina i wniosła Gorzanów w wianie. Odtąd rodzina ta była nieprzerwanie właścicielem Gorzanowa i okolicznych ziem do lat trzydziestych XXw.
Historia mówi, że austriaccy panowie nałożyli na chłopów wysoką pańszczyznę, co doprowadziło do buntu i w konsekwencji otwartą wojnę. We wsiach zakwaterowano wojsko, ale chłopi również utworzyli swoje oddziały. Cała sytuacja sprawiła, że z Gorzanowa uciekło prawie ¾ mieszkańców. Dopiero w 1684r zawarto ugodę, czemu pomogła szalejąca w okolicy zaraza i to ona pokonała chłopów.
W latach 1653- 1657 pałac został poddany przebudowie, a pracami kierowali Wawrzyniec Nicelo, a następnie Andre Carove. Kompleks założony został na planie prostokąta, posiada wewnętrzny dziedziniec z odrębną częścią gospodarczą. Część środkowa posiada trzy kondygnacje. Posiadał 120 komnat, ogromny park, a o wielkości świadczyć może spis: „ budynek balowy, tor jeździecki, bażanciarnia, ptaszarnia, bielarnia i miejsce do robienia wina, duży ogród ozdobny, „Staw Meluzyny”, grota, magiczna brama do przeszłości, która jako jedyna została do dziś w parku.”
Kolejna przebudowa m.in. wnętrz miała miejsce w 1735r, co uwieczniono na wieży zamkowej. Nadano wtedy wnętrzom cechy barokowe. W 1775r przypałacowy park, który został założony w 1635r, zamieniono w park krajobrazowy.
Już w XIXw pałac przyciągał turystów, a w teatrze, który mieścił się w zamku wystawiano sztuki Szekspira, Schillera, Goethego. W 1922r rozpoczęto wystawianie widowisk pasyjnych, które zakazane zostały wraz z dojściem do władzy Hitlera.
Z nastaniem XXw rezydencję ponownie przebudowano. Odnowiono zwłaszcza dekoracje fasad zewnętrznych, które pokrywa sgraffitowa dekoracja.
Jest to technika malarska polegająca na nakładaniu kolorowych tynków i częściowym zeskrobywaniu wierzchnich warstw, przez co odsłaniały się warstwy spodnie innego koloru. W zależności od ilości tynków powstawał ornament o dwóch, trzech lub rzadziej większej ilości kolorów. Fasady pokrywa wspomniana dekoracja z motywami geometrycznymi i roślinnymi. Ponad gzymsem wznoszą się trzy trójkątne szczyty. Nad budowlą góruje wysoka wieża, a wewnątrz zachowały się malowane renesansowe stropy i sztukateria.
Od 1930r zamek stał się własnością Bystrzycy Kłodzkiej. Zabudowania pałacowe były użytkowane właściwie do końca II wojny światowej, kiedy to został znacjonalizowany przez władze polskie. Po wojnie zaginęły obrazy, meble, książki, a w części majątku powstały mieszkania. Został rozszabrowany i mimo, że zamieszkiwany do 60 lat XXw, popadał tylko w coraz większą ruinę. Próbowano remontować zniszczony obiekt, ale z marnym skutkiem i dopiero kiedy zyskał nowego gospodarza, wspomnianą wcześniej Fundację, rozpoczął się gruntowny remont i istnieje nadzieja, że temu jednemu z najcenniejszych tego typów obiektów w Polsce, przywrócona zostanie dawna świetność.