browser icon
You are using an insecure version of your web browser. Please update your browser!
Using an outdated browser makes your computer unsafe. For a safer, faster, more enjoyable user experience, please update your browser today or try a newer browser.

zamek w Niemodlinie

35 (6)

…Na zamku odbywa się wesele, wszyscy wybornie się bawią, stoły uginają się od potraw i przednich trunków albowiem żeni się młody hrabia. Jego wybranką jest panna z Czech. Gdy zegar wybija północ wokół rozchodzi się dźwięk wystrzałów na cześć młodej pary. Goście liczą i gdy milknie dwunasty wystrzał nadchodzi czas oczepin i nagle młoda pani wybiega z sali balowej. Zaskoczony pan młody podobnie jak weselnicy stoi przez chwilę po czym biegnie do drzwi, za którymi zniknęła małżonka. Wkrótce z pomocą przychodzą mu goście oraz służba jednak po młodej pani ślad zaginął- jakby rozpłynęła się w powietrzu. Nazajutrz postanowiono zejść do piwnic i dopiero tam odnaleziono dziewczynę, które schowała się w jednej z trumien. Niestety- wieko zatrzasnęło się i nieszczęsna utknęła w pułapce.IMG_0519

Nie żyła i nie wiadomo tylko czy zmarła ze strachu czy z braku powietrza. Weselna uczta stała się stypą. Odtąd duch młodej panny przemierza zamkowe korytarze czuwając nad wszelkimi zamkowymi skarbami i srogo karze chętnych ich przywłaszczenia…

To jedna z legend jakie snute są o zamku w Niemodlinie.

36
 
Na zachód od Opola leży Niemodlin– istniejący już ponoć w Xw, a w XIIw strzegąc szlaku handlowego wiodącego ze Ślaska do Pragi był osadą targową.

niemodlin

Najwcześniejsza wzmianka o wsi pochodzi z 1224r kiedy wspomniana była jako Nemodlina villa co znaczy wieś Niemodlina.

niemodlin

Prawa miejskie jako Falkenberg- Sokola Góra uzyskał w 1283r. Tamtejszy Rynek jest rzadko spotykaną w Polsce tzw. ulicówką- poszerzoną ulicą przelotową, którą od wschodu zamyka zamek, a od zachodu barokowy kościół. Ciekawostką jest, że na początku XIXw powstała w Niemodlinie fabryka win oraz browar.

DSC_0103k
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Już w XIIIw w Niemodlinie istniała kasztelania, w miejscu której między 1260 a 1282r wzniesiono wieżę mieszkalną. Kwadratowa budowla, wsparta przyporami przylegała do miejskiego muru i po otrzymaniu praw miejskich przez Niemodlin stała się siedzibą kasztelana Sygharda.

35 (2)
Około 1313r Bolko I zwany Niemodlińskim, po śmierci ojca otoczył wieżę murem obronnym oraz fosą. Mur wzmocniony przyporami utworzył coś w rodzaju wewnętrznego dziedzińca, gdzie postawiono drewniane budynki i odtąd budowlę nazywano zamkiem. Po śmierci wszystkich synów BolkaI miasto stało się własnością książąt opolskich. Około 1400r utworzono Księstwo Niemodlińsko- Strzeleckie istniejące do 1460r, które otrzymał Bernard- bratanek Władysława II Opolczyka.
DSC_0102
Jego dobra zostały w 1428r najechane przez Husytów, którzy zniszczyli również zamek.
 

Książę nie tylko odbudował, ale i rozbudował swoją siedzibę: w miejscu wieży stanął trzykondygnacyjny budynek mieszkalny, którego jedną ze ścian stanowiła część dotychczasowego muru obronnego. Gotycka rezydencja zyskała wówczas nowy wjazd.

DSC_0117

W 1460r miasto stało się ponownie własnością książąt opolskich aż do 1532r, kiedy trafiło w ręce króla czeskiego Ferdynanda I Habsburga. Odtąd zmieniało właścicieli dość często, bo tamtejsze ziemie stały się dobrem zastawnym. W międzyczasie zamek niszczy pożar z 1552r i ruina jako zastaw trafiała w 1572 do Caspara Pücklera.
DSC_0121 Ten w 1581r kupił zniszczony zamek razem z miastem od cesarza Rudolfa II stając się pierwszym prywatnym właścicielem zamku przekazując go później synowi Balthasarowi. Za czasów tej rodziny zamek w Niemodlinie był dwukrotnie przebudowany: najpierw w 1575r a później w latach 1589-1592 kiedy przy odbudowie pracowali specjalnie zatrudnieni mistrzowi murarscy: Jakub Westphal i Jan Czerrema. Budowla przeszła metamorfozę stając się z gotyckiego zamku renesansową rezydencją zachowując jednak niektóre cechy obronne, zyskała trzykondygnacyjne krużganki dostawione do budynku mieszkalnego oraz murowaną kuchnię. W kolejnym etapie powiększyła się o nowe skrzydło z wieżą bramną zwieńczoną hełmem, ozdobioną dekoracją sgraffitową oraz wzbogaconą zegarem. Balthasar Pückler zmarł w 1591r i dokończeniem prac zajął się jego zięć Weighardt Promnitz.

35 (4)DSC_0139
 

Dzięki niemu zamek powiększył się o kolejne dwa skrzydła, między budynkami stanęły wieżyczki z klatkami schodowymi i w ten sposób powstała czworoboczna budowla z arkadowym dziedzińcem posiadającym w jednym ze skrzydeł kaplicę. Zamek otaczała nadal fosa i dostać się można było do niego przez zwodzony most. Całość odgrodzono od drogi murem z bastejkami, w którym umieszczono bramę wiodącą na podzamcze. Weighardt Promnitz zmarł w 1618r zostawiając po sobie zadłużony zamek, gdyż najprawdopodobniej przeliczył się z kosztami prac.

DSC_0138

DSC_0174

DSC_0188

W międzyczasie wojna trzydziestoletnia poczyniła wiele szkód i w 1650r w takim stanie zamek trafił do Bernarda von Zierotina z niedalekich Tułowic. Ten dopiero po czterech latach odzyskał zajętą przez wierzycieli własności i nie nacieszył się nią długo, bo zmarł w 1655r. Majątek przeszedł na niepełnoletniego wówczas syna, w imieniu którego wszystkim zarządzał matka. Nowy właściciel po uzyskaniu dorosłości ożenił się i podjął się odbudowy zamku: przebudował dachy, dwa skrzydła zyskały barokowe szczyty a dotychczasowy zwodzony most zastąpiono murowanym, który ozdobiono barokowymi figurami.

DSC_0135DSC_0127

DSC_0171

CIEKAWOSTKA

DSC_0111DSC_0105
 
 

Nim wejdzie się na dziedziniec zamku przejść trzeba po kamiennym moście, który zdobią cztery figury. Pierwsi wchodzących witają święci: Wendelin i Florian. Z kolei wychodzących pierwsi żegnają święci: Antoni oraz Nepomucen.

DSC_0123DSC_0262
 
 
 
Zierotin’owie byli w posiadaniu zamku niemodlińskiego do 1779r. Wraz z bezpotomną śmiercią ostatniego z rodu- Michaela majątek przeszedł na bratanka jego matki- Johana Nepomuka Carla II Praschmę, którego potomek był ostatnim właścicielem zamku prawie do końca II wojny światowej.

DSC_0155

DSC_0157DSC_0146

CIEKAWOSTKA

DSC_0222

Johan Nepomuk II Carl Praschma zdobył w Wiedniu wykształcenie prawnicze. Uwielbiał literaturę i muzykę dlatego też posiadał bogatą bibliotekę, a ponadto organizował przedstawienia teatralne i utrzymywał kapelę dworską. Dzięki niemu zamkowi nadano barokowy styl zatracając jego pierwotny wygląd. Krużganki powyżej parteru zabudowano, w miejscu dawnej fosy, którą zasypano powstał park angielski i odtąd budowla bardziej przypominała pałac aniżeli zamek. Johan zmarł w 1822r i spoczął w zamkowej kaplicy czyniąc swym spadkobiercą syna Fryderyka I.

DSC_0223

Fryderyk I Praschma wsławił się walcząc przeciwko Napoleonowi i podczas bitwy pod Jeną w 1806r został ranny.
Zaprosił w gościnę do swojej siedziby w 1846r króla pruskiego zmierzającego do Opola. Zmarł w 1860r zostawiając wszystko również synowi.

DSC_0203

Fryderyk II kształcił się w Berlinie, Bonn oraz Wrocławiu i dużo podróżował. Należał do Zakonu Kawalerów Maltańskich i udzielał się w polityce. Również jemu zamek zawdzięcza szereg prac remontowych w latach 1869- 1873 łącznie z dobudową tarasu wspartego arkadami prowadzącego wprost do ogrodu.
DSC_0245 Do wykonania prac zatrudnił architekta Karla Piepera oraz malarza Franza Heinricha Commansa, natomiast wyposażenie wnętrz zlecił stolarzowi artystycznemu Karlowi Buhlowi.

W tamtym czasie również kaplica otrzymała neogotycki wystrój, strzeliste okna ozdobiły witraże, po których nie ma już prawie śladu, wykonał Karl Hertel. Warto zwrócić uwagę na polichromię „Chrystus w majestacie”, gdzie widać rzadko spotykane w takim miejscu znaki zodiaku-dzieło Franza Heinricha.

DSC_0196

DSC_0211

DSC_0194

Po śmierci Fryderyka II w 1909r majątek otrzymał zwyczajem rodzinnym pierworodny syn Johannes „Hans” , który idąc w ślady przodków przejął po nich wszelkie zdolności: po pradziadku prawnicze, a po dziadku i ojcu wojskowe oraz polityczne.
DSC_0232
Był prawnikiem, oficerem pruskim oraz członkiem Rady Rzeszy dla Górnego Śląska i przewodniczącym Niemieckiej Partii Centrum na Śląsku. Za jego czasów do zamku zawitała elektryczność, doprowadzono wodociąg oraz zamontowano centralne ogrzewanie. Przebudowano budynek bramny i odrestaurowano sgraffiti na głównej wieży. Johannes urodził się w 1867r w Niemodlinie i tam w 1935r dokończył żywota.

DSC_0252

Ostatnim właścicielem z rodu Praschma był Fryderyk III ożeniony z córką księcia raciborskiego na Rudach. Jego panowanie trwało zaledwie dekadę z czego część spędził w armii niemieckiej, do której został wcielony. Wówczas majątkiem przyszło zająć się jego żonie: część pomieszczeń przeznaczono na szpital wojskowy, Archiwum Państwowe oraz na potrzeby koncernu I.G. Farbenindustrie. Ostatecznie w styczniu 1945r nim wkroczyła do Niemodlina Armia Czerwona ostatni właściciele rodu opuścili zamek. Wyjechali do do Niemiec, gdzie w 2000r Hans zmarł.

DSC_0198DSC_0205DSC_0213

CIEKAWOSTKA

DSC_0163
 
Mottem Praschmów są słowa umieszczone na ścianie jednej z sal na piętrze: „QUEM STIRPIS TOLLUNT LAUDES AD SIDERA: CERVUS UT SUA SUBLIMI CORNUA FRINTE GERIT” ,co w tłumaczeniu oznacza: „Tak potomków rodu wznoszą ku niebu chwalebne ich czyny, jak jeleń wspaniałe swe poroże na czole ku górze nosi”.

DSC_0162

W marcu 1945r do miasta wkroczyła Armia Czerwona, zajęła zamek, który następnie splądrowano i rozgrabiono.

34
 
 
 
W 1946r urządzono w nim siedzibę Urzędu Repatriacyjnego oraz szkołę, którą ze względu na pogarszający się stan budowli przeniesiono. Podczas przebudowy drogi z 1961r jedna basteja zamkowa wraz z częścią murów została zburzona. DSC_0233W krótkim czasie odnowiono elewacje nie przeprowadzając jednak prac wewnątrz co widocznie nie przeszkadzało w działaniu w zamku w latach 1972-1976 Wydziału Oświaty, biblioteki, Ośrodka Sportu i Rekreacji oraz podstawówki.
 
 
Niszczejący zamek ostatecznie w 1978r przekazano Ministerstwu Sprawiedliwości: został ogrodzony i choć stał pusty podjęto się naprawy dachu.

DSC_0107
 
 
W końcu los się do zamku uśmiechnął i w 1990r za symboliczną złotówkę nabył go inwestor z Opolszczyzny. Zainwestował w remont ogromne pieniądze, których 23% Państwo obiecało zwrócić, jednak nie dotrzymało słowa- zwróciło zaledwie ułamek kwoty. Mimo to zamek żył: organizowano bale, koncerty do czasu kiedy „ Urząd Kontroli Skarbowej zabrał mu bezprawnie wszystkie dokumenty i przetrzymywał je osiem miesięcy.
DSC_0144
Wprawdzie przedsiębiorca odwołał się do Naczelnego Sądu Administracyjnego, ale zanim wygrał sprawę, jego firma zbankrutowała. Budowla znów pozostała pusta, lecz w 2006r znów znalazł się kupiec. DSC_0141Zamek krótko nacieszył się właścicielem, bo w 2012 znów był wystawiony do sprzedaży i po raz kolejny znalazł nabywcę. Dwa lata później kupił go Włoch- podobno hrabia chcący uczynić niemodliński zamek rodzinną rezydencją nie udostępnioną dla zwiedzających. Jednak i do tego właściciela budowla nie miała szczęścia, bo po upływie roku postanawiał on oddać go gminie nie za darmo bynajmniej, ale za spłatę bagatela 1,6 mln długu. No więc po raz kolejny zamek został zamknięty.

DSC_0168
 
W 2015r zamek kupiła łódzka firma A&A Nieruchomości. Jeśli dobrze policzyłam, to po odejściu Armii Czerwonej byłaby to siódma zmiana właściciela niemodlińskiego zamku i coś mi się zdaje, że tym razem w końcu obiekt trafił na tego właściwego. Nowy właściciel prócz planów działa, a co najważniejsze zamek zaczyna ponownie żyć: można go zwiedzać z przewodnikiem i odbywają się tam imprezy. Myślę, że z czasem minie nieufność miejscowych, których nadzieje związane z zamkiem były wielokrotnie zniweczone. O wszystkim można przeczytać na : http://niemodlinzamek.pl

35 (7)

DSC_0989
 
Cieszę się, że wreszcie mogłam zobaczyć zamek nie tylko zza płotu, ale i od środka tym bardziej, że tam właśnie nakręcono sceny do filmu „Jasminum”– jednego z moich ulubionych w gwiazdorskiej obsadzie zresztą, po którym pozostały pamiątki w postaci malowideł: wokół wejść do pomieszczeń widocznych na dziedzińcu oraz na jednym z korytarzy. Są one jednak tak dopasowane, że na pierwszy rzut oka można je uznać jako wiekowe. Zamek w Niemodlinie jest w czołówce moich ulubionych miejsce, które polecam i do którego chętnie znów zawitam.

35DSC_0184DSC_0187

Archiwalne zdjęcia dodano dzięki uprzejmości fotopolska.eu

DSC_0204

Moją podróż przez wieki po niemodlińskim zamku zakończę również legendą tym razem o duchu ciotki Elżbiety.

…Na zamku trwały właśnie przygotowania do ślubu. Strojono kaplicę gdzie młodzi państwo mieli składać sobie przysięgę. W jej centralnej części, w podłodze znajdowała się (istniejąca do dziś)ruchoma część umożliwiająca spuszczanie trumny do krypty leżącej bezpośrednio pod nią.DSC_0226 Dzieci wpadły na pomysł, że gdy tylko para młoda stanie w tamtym miejscu uruchomią mechanizm i małżonkowie wpadną do krypty.
 

Niestety ich rozmowę podsłyszała ciotka Elżbieta i pokrzyżowała ich plany, a dodatkowo dzieci spotkała kara- dostały lanie.
DSC_0225
Po latach przy jednej ze ścian kaplicy odkryto żelazną bramę, za którą umieszczona była trumna z ciałem kobiety.
Podobno w tym właśnie miejscu rodzina Praschma pochowała ciotkę- na uboczu jakby za karę, ale dzięki temu nikt nie zniszczył jej trumny podczas gdy rodzinne grobowce Praschmów splądrowano.DSC_0118

Ciotka jednak nie straszy i może to zasługa pozostawienia jej w spokoju dzięki zamurowaniu znaleziska…

 
 
Zamek w Niemodlinie z lotu ptaka:
http://www.polskazdrona.pl/zamek-w-niemodlinie-179.html

Galeria


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

83 + = 86