Jadąc z Nowogrodźca do Lubania nie sposób nie przejechać przez Nawojów Łużycki. Wśród wielu nazw wsi najwcześniej, bo już w pierwszej połowie XIIIw kiedy pierwszy raz ją wspomniano, występuje Hugisdorf. Od XIXw do końca II wojny Światowej zwała się Sächsisch Haugsdorf, po zakończeniu której nadano jej polską nazwę Słowiany Wielkie. Utrzymała się ona do 1947r kiedy ponownie ją zmieniono i odtąd nosi obecną nazwę.
Najwcześniej wspomnianym właścicielem wsi widniejącym w dokumencie z początku XVw był Nicolaus Bock von Gersdorf. 
Później dobra należały do Martina Reinlina, Albrechta von Liedlau i rodziny von Salza. W połowie XVIw wieś kupił Nikel von Tschirnhaus i w rękach tej rodziny Nawojów był do 1591r kiedy nabył go Siegmund von Gersdorf.
Po roku miał już nowego pana- Hansa von Warsdorf’a, którego syn w 1629r sprzedał majątek Hansowi von Nostitz’owi. Gdy zmarł, Nawojów za sprawą jego córki wniesiony został w wianie właścicielowi Osły- Georgowi non Hocke.
Ich syn odziedziczył wszystko w spadku, podobnie jak jego potomkowie i był w tej rodzinie do 1756r kiedy sprzedano Nawojów siostrom Magdalenkom z Lubania- ostatnim właścicielkom przed końcem II wojny światowej. Po 1945r wszystko przejął Skarb Państwa i dwór łącznie z folwarkiem trafił pod zarząd PGR. Dziś część założenia z kościołem należy do parafii zaś pozostała, niszczejąca to własność Gminy Nowogrodziec.
Niewątpliwie najciekawszym zabytkiem wsi jest dwór. Niestety jego umiejscowienie jest nieoznakowane i pewnie przejechałabym przez Nawojów nieświadoma jego istnienia, gdybym przez przypadek nie dowiedziała się o nim szukając ciekawych miejsc w tamtej okolicy, a i tak minęłam go. Mimo, że właściwie połączony jest z kościołem, obok którego się przejeżdża, to nie domyśliłabym się, że wystarczy zajść z drugiej strony, by zobaczyć pięknie zdobione, niewielkie krużganki.
Dwór w Nawojowie Łużyckim powstał dzięki Christophowi von Tschirnhaus’owi w latach 1570-1571.
Renesansowa, dwukondygnacyjna budowla powstała z kamienia i cegły na planie litery L.
Podobno jej ściany pokrywało niegdyś sgraffito. 
Najcenniejszą częścią dworu są renesansowe, dwukondygnacyjne krużganki widoczne od strony dawnego dziedzińca, podtrzymywane w części parterowej przez kolumny.
Zdobi je 12 kartuszy herbowych należących do szlachty łużyckiej i śląskiej umiejscowionych pomiędzy kondygnacjami. Część herbów została podpisana, a pomiędzy nimi znajdują się kariatydy czyli symbolicznie przedstawiona Miłość i Natura- Caritas i Flora. Prócz tego widoczne są tam kobiety z instrumentami oraz maszkarony. W tamtej części budowli znajduje się również inskrypcja z datą 1570 poświęcająca dom ów bożej łasce oraz kolejna nawiązująca do budowy dworu, jak też jego właściciela, ale jest na tyle zniszczona, że uniemożliwione jest jej całościowe odczytanie.
CIEKAWOSTKA
Christoph von Tschirnhaus studiował we Włoszech i zainteresowała go tamtejsza architektura, co miało wpływ na powstanie dworu, który osobiście zaprojektował oraz którego budowy doglądał. Budowla była wówczas na Ziemi Łużyckiej jedyną ukazującą włoski renesans z charakterystycznymi zdobionymi krużgankami.
W czasie wojny 30stoletniej pożar z 1626r zniszczył go. Rrozbudowy podjęto się w połowie XVIIIw za czasów sióstr Magdalenek i wówczas dobudowano drugie skrzydło. Pod koniec II wojny światowej dwór ponownie został w części zniszczony. W latach 50tych i 60tych XXw przeprowadzono prace zabezpieczające i między 1966 a 1968r część dawnej rezydencji przeznaczono na kościół i jest ona w dobrym stanie, zaś pozostała niszczeje- grozi zawaleniem.
Należące do części kościelnej krużganki trzymają się nieźle, czego nie można powiedzieć o dobudowanym przez zakonnice skrzydle. Szkoda, bo to kolejne ciekawe miejsce może zostać w części zniszczone, jeśli nadal obecny stan będzie się utrzymywał.
Nikomu nie przyszło do głowy, by przy kościele postawić chociaż tablicę mówiącą o historii tej budowli, bo przejeżdżając odnosi się wrażenie, że mija się jedynie wiejski kościółek. Jakby komuś zależało, by tak właśnie myślano, bo po co przyjezdni mają zobaczyć, że dawny dwór w części popada w ruinę.
Archiwalne zdjęcia dodano dzięki Fotopolska.eu.
