Między Żorami a Jastrzębiem- Zdrój leży Borynia– sołectwo miasta Jastrzębie- Zdrój. Nazwa wsi pochodzi albo od słowa bór- oznaczającego las lub od słowa bor- znaczącego w staropolskim walkę albo też od imienia Borysław.
O istnieniu wsi już w roku 1295 mówi dokument nakazujący jej płacenie dziesięciny.
Kolejny raz wspomniana została w 1354r jako wieś zwana również Wojciechowem (tłumaczone jako wieś wójta nie powtórzyła się już nigdy więcej) kiedy stała się własnością Stefana z Raszczyc. W późniejszym czasie podzielono ją na: Górną i Dolną.
W Boryni znajduje się pałac zbudowany najprawdopodobniej w 1781r dla Jana von Schlutterbacha- właściciela tamtejszych dóbr od 1760r. Ród Schlutterbach należał do szlachty austriackiej dzielącej się na dwie linie: jedni posiadali tytuł barona ( Freicherr), a drudzy pana (Herr) – tak właśnie tytułowano właścicieli Boryni.
Nabywszy dobra na tzw. Śląsku Pruskim- ziemi należącej wcześniej do Habsburgów, a po wojnach śląskich z lat 1740- 1764 włączonych do Królestwa Prus- Schluterrbachowie zaczęli uczestniczyć w życiu towarzyskim tamtejszej szlachty i nieobojętne im było życie gospodarcze miejsca, w którym zamieszkali.
Po śmierci Jana von Schlutterbacha w 1786r majątek w Boryni Górnej przejął jeden z jego synów- Ferdynand. Był on uczniem gimnazjum cysterskiego w Rudach, a później podporucznikiem w regimencie husarskim w Gröling.
Odkupił następnie w 1793r od dziedziców de Dressler majątek w Boryni Dolnej, stając się panem całej Boryni. W 1820r odstąpił Dolną część synowi Ferdynandowi Franciszkowi, który dwie dekady później sprzedał ją księciu pszczyńskiemu Ludwikowi de Anhalt Coethen, a resztę majątku zostawił w spadku żonie Annie i ich dwanaściorgu dzieciom.
CIEKAWOSTKA
Od czasu do czasu po dziedzińcu przed pałacem w Boryni można zobaczyć spacerującą Białą Damę- ponoć ma na imię Karolina podobnie jak jedna z córek Ferdynanda.
Rodzina von Schlutterbach była właścicielem dóbr w Boryni do 1840r. Jako jedyni byli w ich posiadaniu tak długo, bo 80 lat, ale w pamięci okolicznej ludności nie zapisali się pozytywnie. Później majątek dość często zmieniał właścicieli wśród których byli: Paweł von Madeiski- Poraj oraz Fanny von Madeiski, której dobrami administratorem był Naleppa.
Następnie odnotowano Emila von Durant’a, po którego śmierci wszystko przeszło w spadku na żonę- baronową Marthe Marię von Durant. Ta przekazała majątek w 1904r Waldemarowi Schippan’owi.
Wówczas też część majątku przejął za długi Berliński Bank Krajowy i uległ on parcelacji: część kupił kościół z Krzyżanowic, część trafiła do chłopów z Osin, a na części osiedlili się przybyli z Małopolski osadnicy.
W 1917r właścicielem został Kurt Dobes i w niedługim czasie majątek w Boryni rozparcelowano do takiego stopnia, że w całości pozostał tylko obszar dworski z pałacem. Krótko przed II wojną światową książęcy majątek w Boryni Małej wydzierżawił baron Dalvig- Nolda, a w Boryni Górnej, to co pozostało po parcelacji, kupiła pani Ledóchowska.
Podczas II wojny światowej pałacem administrowali Niemcy i utworzono tam przedszkole.
W wyniku działań wojennych został zniszczony, a wewnątrz zdewastowany.
W 1959r wydzierżawiła go Gromadzka Rada Narodowa, która miała tam swoją siedzibę. Zniszczony pałac poddano w 1961r remontowi, po którym miał być zaadaptowany na potrzeby szkoły podstawowej.
Prócz renowacji dachu usunięto również ażurową balustradę schodów na pierwsze piętro.
Szkoła podstawowa działała tam od 1960 do 1985r.
W 1985r pałac kupiła Kopalnia Węgla Kamiennego Borynia, dzięki której w 1987r rezydencja doczekała się kolejnego remontu, by mogła służyć jako Ośrodek Szkoleniowy. Gdy obiekt przekazano Jastrzębskiej Spółce Węglowej został odrestaurowany i wystawiony w 2009r na sprzedaż.
W niespełna rok pałac miał już nowego właściciela.
Ten przeprowadził remont generalny tworząc w nim hotel oraz restaurację.
Rewitalizacji doczekał się również pałacowy park.
Archiwalne zdjęcie udostępniono dzięki fotopolska.eu
