Szyszkowa
Jadąc z Lubania do Leśnej zatrzymałam się w Szyszkowej zwanej za Niemca Örtmannsdorf. Później przemianowano ją na Brzeżany, a obecną nazwę nadano jej po II wojnie światowej.
W tej starej łużyckiej wsi ulokowanej na lewym brzegu Kwisy osiedlili się po wojnie 30stoletniej protestanci z Czech, dzięki którym od XVII do XIXw kwitło tkactwo.
CIEKAWOSTKA
Przybyli do Szyszkowej Czesi uprosili u elektora Saksonii w 1686r pozwolenie na budowę zboru. Budowla powstała i służyła im do 1779r kiedy światynię zburzono. Była to jedyna chrześcijańska świątynia jaka istniała na terenie wsi.
Niewiele informacji można znaleźć o właścicielach wsi, wśród których wymienia się rodzinę von Dobschutz, von Zastrov oraz von Rex. Wiadomo, że swojego czasu była ona podzielona na Szyszkową Górną oraz Dolną i w obu majątkach stały dworki. Ten z części Górnej został rozbudowany w pałac, natomiast z Szyszkowej Dolnej przypomina raczej zniszczoną chatę.
Nie wiadomo kiedy wybudowano dwór w Szyszkowej Górnej, który spłonął z końcem wojny 30stoletniej- w 1648r. W jego miejscu, w niedługim czasie wybudowano nową neoklasycystyczną rezydencję, która w połowie XIXw została poddana pracom restauracyjnym.
W 1926r, kiedy majątek należał do rodziny von Rex, pałac rozbudowano i to, co widzimy dziś jest efektem ówczesnej przebudowy. Powstała budowla dwukondygnacyjna na planie litery C, którą pokryto mansardowym dachem. Za pałacem założono nad rzeką park leśny z tarasami i schodami.
Wejście z tamtej strony zdobią kolumny, z kolei nad głównym wejściem umieszczono herb rodu von Rex- ostatnich przed II wojną właścicieli tamtejszych dóbr. Przy pałacu powstały oficyny i zabudowania gospodarcze, w części przedstawiające opłakany stan. W dawnej rezydencji urządzono mieszkania.
CIEKAWOSTKA
Interesującą budowlą Szyszkowej jest młyn ufundowany przez Karola Abrahama von Dobschutz’a , który stanął 6 czerwca 1702r. Nad głównym portalem umieszczono tablicę inskrypcyjną z herbami rodzin von Dobschutz i von Nostitz.
Wyczytać z niej można, że młyn ufundował właściciel Szyszkowej Górnej Karol Abraham von Dobschutz wraz z małżonką- Julianną Elżbietą- baronową von Nostitz z zamku Czocha. Zawarł on umowę z rodziną mieszkająca w nieodległym Smolniku zobowiązującą mieszkańców wsi do mielenia swojego zboża jedynie w nowo powstałym młynie.
Początkowo dzierżawioną budowlę kupił w 1742r młynarz Dietrich. Wraz z nastaniem nowych właścicieli wsi: rodzin von Zastrov i von Rex młyn stał się ich własnością. Prócz mielenia zboża wypiekano tam pieczywo a także sprzedawano alkohol. Ostatnim jego przedwojennym właścicielem był niejaki Hain. Dziś budowla ma prywatnego właściciela.
Archiwalne zdjęcia dodano dzięki Fotopolska.eu.
