Cieplice
Cieplice zwane niegdyś Warmbrunn, co tłumaczone dosłownie znaczy „dobrze się ogrzać”, są od 1976r dzielnicą Jeleniej Góry. Od zakończenia II wojny światowej do tego czasu były odrębnym miastem zwanym Cieplice Śląskie- Zdrój. Przepływa przez nie rzeka Kamienna.
Zaraz za mostem na rzece stoi niepozorny pałacyk przypominający raczej willę. Zbudowano go w 1730r dla pochodzącego z zamożnej kupieckiej rodziny Gotfrieda Römischa. Na początku XIXw należał do von Schaffgots’chów będąc początkowo podobno miejscem wypoczynku, kiedy zjeżdżali do Cieplic. Leopold Christian Gotard von Schaffgotsch poślubił w 1821r Józefinę Ziethen- córkę pruskiego generała.
CIEKAWOSTKA
Hans Ernst von Zieten– ojciec wspomnianej Józefiny był jednym z najwybitniejszych pruskich dowódców, czasów kiedy trwały wojny napoleońskie. Zapisał się jako dowódca w walkach z 1809r, a kiedy Napoleon wycofał się spod Moskwy uczestniczył w walkach na Śląsku. Był generałem Górnośląskiej Kawalerii, która pod wodzą marszałka Blüchera walczyła przeciwko Francuzom w 1813r pod Legnicą i Chojnowem za co odznaczono go Krzyżem Żelaznym I klasy. W kolejnym roku brał udział w walkach na zachodzie Europy, a 16 czerwca 1815r wojska dowodzone przez niego pokonały Francuzów w bitwie po Ligany. Po dwóch dniach stanął do walki po stronie brytyjskiej w bitwie pod Waterloo, gdzie Napoleon poniósł ostateczną klęskę. Za swoje zasługi otrzymał z rąk króla pruskiego tytuł hrabiego. Służbę wojskową zakończył w 1839r, w wieku 69lat w randze marszałka polnego.
Wspomniany wcześniej Leopold von Schaffgotsch z żoną przenieśli się z pałacu w Maciejowej w 1832r do pałacu w Cieplicach, by być bliżej chorującego już wówczas ojca- również Leopolda. Dawny pałacyk Römischa służył podobno przez jakiś czas wdowom z tego rodu. Gdy w1834r zmarł senior rodu, syn stał się spadkobiercą jego dóbr. Z kolei teściu- hrabia Hans postanowił osiąść w Cieplicach i zadbać o zdrowie. Nabył pałacyk Römischa, który poddano pracom remontowym.
W 1841r Leopold Christian von Schaffgotsch rozpoczął w Szklarskiej Porębie budowę huty szkła. Pracami kierował Franz Pohl- mistrz szklarstwa. Hrabia nadał jej nazwę nawiązującą do imienia małżonki- była to więc „Huta Józefiny”- Josephinenhütte.W połowie 1842r huta wyprodukowała pierwsze wyroby, a w kolejnym roku zatrudniała 135 pracowników.
CIEKAWOSTKA
Josephinenhütte wizytował w1846r sam król Prus- Fryderyk Wilhelm IV. Kiedy w 1851r wyroby pierwszy raz wystawiono na wystawie w Londynie, największe uznanie wówczas zyskały dwa kryształowe puchary barwy błękitno- białej z grawerami przedstawiającymi królową Wiktorię i księcia Albert. Kolejne wystawy w 1867 i 1873, najpierw w Paryżu, a następnie w Wiedniu, rozsławiły hutę nie tylko w Europie, ale i w Azji oraz w Stanach Zjednoczonych. Wyroby jakimi zasłynęła to komplety do deserów i alkoholi. Głównym motywem dekoracji była przyroda: ptaki, kwiaty, owoce.
Szklarska Poręba w 1930r otrzymała herb obowiązujący do dziś nawiązujący do tradycji hutniczej miejscowości. Nawet podczas II wojny światowej nie zaprzestano produkcji i odnotowano wówczas tylko jedną, trwającą dwa tygodnie, przerwę. Po zakończeniu wojny nadal działała, a jej wyroby w postaci żyrandoli i kinkietów wyprodukowane w latach 1953-1955 stały się ozdobą warszawskiego Pałacu Kultury i Nauki. W 1956r zmieniono jej nazwę na „Julia”, zaś tradycje „Józefiny” kontynuowano w Hamburgu. Niestety, w latach 90tych XXw nastąpiła prywatyzacja huty w Szklarskiej Porębie, w wyniku której zakończono produkcję. Obecnie budynki dawnego zakładu niszczeją.
Marszałek Zieten mieszkał w pałacu do swojej śmierci, do 3 maja 1848r. Warto wspomnieć, że ilekroć pruski monarcha przybywał do Cieplic, to podobno zawsze najpierw odwiedzał bohatera wojen napoleońskich w jego pałacu. Również mieszkańcy oddali mu cześć stawiając grobowiec, który usytuowano nieopodal dzisiejszego dworca Cieplice-Orle.
Następnie w pałacyku działał hotel, po czym w latach 20tych XXw stał się własnością Oswalda Birke. Wówczas budynek poddano przebudowie zmieniając jego wystrój. Prócz mieszkania nowego właściciela część pałacowych pokoi wynajmowano gościom.
Znacjonalizowany w 1945r pałac był najpierw siedzibą szkoły muzycznej, następnie szkoły podstawowej do połowy lat 50tych, po czym od 1956r przez rok stał pusty. Próbowano utworzyć w nim siedzibę Muzeum Przyrodniczego, ale nic z planów nie wyszło. Stał się własnością Uzdrowiska Cieplice i służył jako magazyn materiałów budowlanych.
Przed 1970r przystosowano go pod ośrodek wypoczynkowy dla nowego zarządzającego- Stoczni Gdańskiej im. Lenina, która nazwała go „Królowa Marysieńka Sobieska”. Budynek poddano niezbędnym pracom i wówczas utracił on ozdobne ogrodzenie. W późniejszym czasie potocznie nazywano go „Stoczniowcem”. Kiedy stocznię zlikwidowano, pałac wrócił do Uzdrowiska Cieplice. Obecnie jest siedzibą Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej.
Pałac Römischa jest budowlą barokową zaprojektowaną podobno przez K. Jentscha. Niegdyś otaczały go ogrody. Jest to budynek dwukondygnacyjny z mieszkalnym poddaszem, nakryty dachem mansardowym z lukarnami. Główne wejście zdobi portal z datą 1730 będącą upamiętnieniem jego powstania. Poddano go wielu pracom, których efekty w postaci oryginalnych stropów, sklepień czy detali na elewacji głównej fasady zachowały się do dziś, pomimo późniejszych zmian w wyglądzie przeprowadzonych przez kolejnych jego posiadaczy.
Archiwalne zdjęcia dodano dzięki Fototpolska.eu.