Często celowo omijam drogi szybkiego ruchu, by zobaczyć umiejscowione przy zwykłych drogach ciekawe miejsca. Tym sposobem trafiłam do ruin dworu w Dąbrówce Starzeńskiej stojące na skraju wsi na wzniesieniu, poniżej którego w dolinie płynie San. Wieś leży kilka kilometrów na południe od Dynowa na Podkarpaciu. Drugi człon w nazwie dodany został znacznie później i związany jest z ostatnimi właścicielami wsi- rodziną Starzeńskich.
Najstarszy dokument wspominający wieś Dąbrówka, założoną podobno na początku XVw przez Macieja Draga, pochodzi z 1436r kiedy należała do dóbr będących we władaniu Kmitów. Z tej rodziny około 1430r majątek dzierżył Jan „Tempy” i gdy zmarł wszystko trafiło do jego siostry Małgorzaty, która ostatecznie sprzedała wieś w 1465r szlachcicowi Pawłowi Nabrzuchowi.
W latach czterdziestych XVIw właścicielem wsi został Stanisław Stadnicki, który na chwilę przekazał ją Piotrowi Zborowskiemu, ale jeszcze w tym samym wieku powróciła do Stadnickich. Dla tej rodziny w drugiej połowie XVIw, w miejscu dawnego drewnianego kasztelu będącego siedzibą Kmitów wzniesiono kamienno-ceglany zamek.
Budowla na planie kwadratu posiadała zabudowania i cztery czworoboczne, piętrowe baszty umiejscowione przed murem.
Do obrony służyły znajdujące się w basztach stanowiska artylerii.
Do warowni otoczonej fosą wjeżdżało się przez sklepioną bramę wjazdową. Stadniccy byli w posiadaniu sporego majątku, a tym samym m.in. zamku w Łańcucie, więc kiedy w 1626r Stadnicki-Junior sprzedał Łańcut Lubomirskim przeniósł się właśnie do Dąbrówki.
CIEKAWOSTKA
Stanisław Stadnicki podobnie jak jego ojciec był utrapieniem dla sąsiadów, z którymi toczył wieczne spory. Podczas zatargu ze Stanisławem Wapowskim- właścicielem majątków w Dynowie i Nozdrzcu posunął się nawet do tego, że celowo pobudował na Sanie tamy, które zmieniły bieg rzeki. Skutek był taki, że w Nozdrzcu zalane zostały pola i łąki.
Poza tym najwidoczniej nie tylko sąsiadom dał się we znaki.
Lekko nie miały również jego żony i kiedy żenił się po raz trzeci najlepiej przedstawił to barokowy poeta Wacław Potocki w napisanym z tej okazji wierszyku noszącym tytuł „Na Stadnickiego Diabełka”:
„ Z trzecią się żeni dziewką, ksiądz go wodą kropił, bo już jedną zadusił, a drugą utopił”.
Kiedy w 1663r Anna Stadnicka wyszła za Jana Karola Czartoryskiego wniosła Dąbrówkę w wianie, lecz w niedługim czasie dzięki Teofilii Czartoryskiej wieś powiększyła majątek Ogińskich, którzy w XVIIIw dokonali przebudowy zamku. Ogińscy nie zostawili spadkobiercy z rodu, który wygasł i tym sposobem majątek trafił do Józefa Podolskiego, a następnie do Parysów.
W 1789r Dąbrówkę kupił pułkownik regimentu hetmana Jana Branickiego-Piotr Starzeński i dzięki tej rodzinie do nazwy wsi dodano drugi człon, więc do dziś istnieje Dąbrówka Starzeńska. W połowie XIXw jego wnuk Piotr-Wojciech przebudował stojący na wzgórzu zamek w renesansowy dwór urządzając w basztach mieszkania. Do dziś pozostała ruina, ale za czasów Starzeńskich była to budowla duża i piękna, szczycąca się dziełami sztuki oraz bogatą biblioteką i sporymi zbiorami archiwalnymi.
CIEKAWOSTKA
Warto wspomnieć przedstawicieli tej rodziny. Podczas powstania styczniowego dzięki Augustowi Starzeńskiemu na dworze w Dąbrówce Starzeńskiej znaleźli schronienie generałowie Langiewicz i Mierosławski. Na wieść o zbliżających się żandarmach pomógł on powstańcom w ucieczce. Kolejny z rodu – hrabia Julian Starzeński był oficerem wojska polskiego i brał udział w wojnie bolszewickiej w 1920r. 
Z nim związana jest smutna historia: otóż krótko po ślubie z hrabiną Marią z Miączyńskich podczas kąpieli w Sanie oboje utonęli.
Po tragicznej śmierci Juliana majątek przeszedł na jego brata Kazimierza Starzeńskiego, w którego rękach był do 1939r. Wówczas dwór na krótko zajęli Niemcy, a następnie Rosjanie, którzy przebywali tam do czerwca 1941r. W tym czasie doszczętnie go splądrowali niszcząc bibliotekę oraz rodzinne archiwum nie oszczędzając nawet rodowej kaplicy w poszukiwaniu wartościowych rzeczy. Później podczas potyczek z bandami UPA chronili się w nim okoliczni mieszkańcy. II wojnę światową dwór przetrwał w dość dobrym stanie i dopiero po jej zakończeniu, w 1947r partyzanci UPA wysadzili go w powietrze.
Do dziś z dawnego dworu w Dąbrówce Starzeńskiej pozostało niewiele: ruiny dwóch baszt z resztkami murów obronnych. Istnieje podanie jakoby od dworu, do niedalekiego Dynowa ciągnął się pod Sanem tunel. Nie wiadomo czy ktoś to sprawdził, choć wśród ruin widoczne są zasypane zejścia, ale prowadzą one najprawdopodobniej do dworskich piwnic.
Założenie dworskie obejmuje również spory park z aleją wiodącą do XIX-wiecznej neoromańskiej kaplicy ozdobionej herbem rodowym ostatnich właścicieli będącej rodzinnym grobowcem. 
CIEKAWOSTKA
Niegdyś w miejscu obecnej kaplicy znajdował się grób kasztelana przemyskiego oraz podkomorzego sanockiego Andrzeja Wapowskiego z niedalekiego Dynowa. Zginął na Wawelu na początku 1574r podczas koronacji Henryka Walezego. 
Próbował załagodzić kłótnię między Janem Tęczyńskim a Samuelem Zborowskim będącym bratem matki „Diabła Stadnickiego”.
Zborowski uderzył rozjemcę czekanem w głowę co skończyło się zgonem Wapowskiego. Zdarzenie to uwiecznił na obrazie Jan Matejko. Zabójcę skazano na banicję, ale uciekł z kraju i kiedy po dekadzie go ujęto został skazany, a „jego egzekucja, jakkolwiek dokonana w zgodzie z prawem, była wyjątkiem na tle szlacheckiej bezkarności i stała się symbolem nadużycia władzy”.
Dwór w Dąbrówce Starzeńskiej, a raczej jego ruiny to kolejne miejsce, które dla wielu może wydać się na pierwszy rzut oka miejscem niewartym zatrzymania się. Choć zniszczony, to właśnie dzięki ludziom z nim związanym przez wieki, ma niezwykle ciekawą i barwną historię.
Archiwalne zdjęcie dodano dzięki Fotopolska.eu
Plan zamku wg J. Teodorowicz-Czerpińskiej i A. Hunicza.
