Kraj: Niemcy
Kraj Związkowy: Nadrenia Północna-Westfalia
Na obrzeżu miasta Isselburg, w dzielnicy Anholt będącej niegdyś odrębnym miastem leżącym nad rzeką Issel, blisko holenderskiej granicy znajduje się nawodny zamek Anholt- Wasserburg Anholt. Nazwę zamku wzięto od osady i później tak też nazywało się miasto. Warownia jest najlepiej zachowaną budowlą nawodną w regionie Münsterland.
Już w XIIw wzniesiono pierwszą w tym miejscu obronną warownię z wieżą mającą chronić ziemie należące wówczas do biskupów z Utrechtu. W 1169r odnotowano pierwszego feudała biskupiego niejakiego pana z Sulen „en Anholt” tworzącego poniekąd ród Anholter von Sulen.
Feudalizm nie trwał długo, bo skończył się już w XIIIw. Kiedy z rodu von Anholt nie pozostał męski potomek, w 1402r majątek przez koligacje rodzinne stał się własnością książąt Bronkhorst-Batenburg, którym sam cesarz nadał tytuł książęcy w 1431r. Podjęto się rozbudowy siedziby pod kątem obronności: pogłębiono fosę i wzmocniono mury.
W 1499r znalazł się on w centrum sporu i w 1512r stał się na 25 lat własnością Geldern’ów. Ostatecznie ród von Anholt odzyskał zamek w 1537r, ale nie obeszło się bez sporych kosztów: na mocy traktatu musiano wypłacić sporą kontrybucję na rzecz okupujących, jak też zezwalać im na swobodne wejście nie tylko do miasta, ale i do warowni. Dopiero po trzech latach sam cesarz zwolnił lordów Anhold z nałożonych na nich zobowiązań.
Geldern’owie jednak nie odpuszczali: zażądali by Anholt’owie przyłączyli się do trwającego sporu z Hiszpanią, a otrzymując odmowę przystąpili do oblężenia miasta. By je chronić pan na zamku podjął się negocjacji i uzyskawszy zapewnienie, że nie zostanie użyta przemoc- otworzył przed najeźdźcami bramy miasta. Ci jednak przekroczywszy je nie tylko splądrowali zamek, ale i wywołali pożary. Na pomoc oblężonym ruszyły wojska wysłane przez księcia Wilhelma V z Kleve i dopiero wówczas napastnicy odpuścili.
Po tych zajściach podjęto prace nad zwiększeniem obronności budowli, co niestety nie ochroniło jej podczas wojny 30stoletniej z lat 1618-1648: zamek został najpierw splądrowany, po czym spalony.
W 1647r nastał nowy właściciel- rodzina szlachecka Salm-Salm: Dietrich IV von Anholt nie pozostawił męskiego potomka i tym sposobem dobra trafiły do zięcia- hrabiego Leopolda Philippa Carla zu Salm.
Kolejny z rodu- Karol Teodor Otto w 1700r odbudował dawną warownię nadając jej barokowy styl, a wokół rezydencji założono park krajobrazowy. Herb dynastii z jego czasu znajduje się na portalu zamkowym, na którym uwagę przykuwają podwójne łososie. Ciekawostką jest, że rodziny szlacheckie w owym czasie posiadały prawo pozwalające na wybijanie własnych pieniędzy.
Na początku XIXw utworzono Księstwo Salm, które w 1810r trafiło we władanie Francji.
Nie odzyskało ono suwerenności nawet po Traktacie Kongresu Wiedeńskiego z 1815r mimo, że trafiło do Prus. Zamek był nadal książęcą rezydencją i warto pokazać jak zmieniał się przez wieki.
Zamek Anholt wybudowano na podmokłym, bagnistym terenie. Budowla powstała z tufu, czyli z porowatej skały pozyskiwanej z obszarów dawnej aktywności wulkanicznej, a jego fundamentem były drewniane pale wbite w podmokłe podłoże. Najstarszą częścią są: tzw. Gruba Wieża, będąca w XIIw donżonem mierzącym prawie 11m szerokości, budynek mieszkalny umiejscowiony w północno- wschodnim narożniku oraz część murów pozostała po niegdyś otaczającym obszar w kształcie owalu.
CIEKAWOSTKA
Początkowo, by dostać się do donżonu trzeba było użyć drabin linowych, bo wejście umiejscowiono na wysokości 7m mierząc od dzisiejszego poziomu dziedzińca wewnętrznego. Poniżej wejścia znajdował się loch.
Podczas prac z XIVw całe zamkowe założenie rozbudowano i już wówczas miał wymiary prawie takie jak obecnie. Otaczała go jak i dziś fosa z wodą, nad którą przerzucono most zwodzony z wejściem prowadzącym przez tzw. dzwonnicę.
Powstały wtedy dwa dwukondygnacyjne skrzydła mieszkalne w części wschodniej i południowej oraz wzmocniono fundamenty stosując dębowe kraty słupowe.
Budowla była ufortyfikowana, mury w pozostałych częściach zamku mierzyły tylko 2m, a ich obronność zwiększyć miały umieszczone w nim sześciokątne wieże strażnicze.
Kolejne prace przeprowadzono w XVIw i wtedy mieszkalne zabudowania powstały też w północnej i zachodniej części. Z tamtego czasu pochodzą również dwie wieże umieszczone w przeciwległych narożnikach zamku głównego. Dzięki pracom modernizacyjnym z końca XVIw, wg planów architekta z Mediolanu Tommasa Tommassiniego, budynki pokryto dachem łupkowym, a Grubą Wieżę zwieńczyła istniejąca do dziś strzelista iglica.
Elewacje z kolei ozdobiły modne wówczas tynki.
Warto napomknąć o umieszczonych w murach herbach cesarza Karola V i księcia Karola von Egmonda przypominających niegdysiejsze zajęcie zamku.
Poczyniono również prace w zamkowym parku mającym początkowo francuski, a następnie angielski styl stawiając dwukondygnacyjny pawilon, tworząc stawy i kanały. Pracami kierowali wybitni ogrodnicy tamtych czasów: Maksymilian Friedrich Weyhe z Düsseldorfu oraz pochodzący z Anglii Edwar Milner.
CIEKAWOSTKA
Leopold zu Salm-Salm zbudował dla swojej żony w latach 1892-1900 park nazwany od jego imienia Leopoldsspark. Powstał w południowo-zachodniej części założenia, przed zamkiem. Książę wzorował się na szwajcarskim Jeziorze Czterech Kantonów tworząc miniaturowe jeziorko otoczono sztucznym krajobrazem skalnym oraz stawiając szwajcarski dom.
Z początkiem XXw park powiększono i przekształcono w rezerwat dzikich zwierząt. Zniszczony podczas II wojny światowej został odbudowany przez Nikolausa Leopolda Prince’a zu Salm-Salm, a następnie odrestaurowany w latach 1962-1965. Od 1966r jest udostępniony dla turystów pod nazwą Anholter Switzerland.
Kolejny ciężki okres w dziejach zamku miał miejsce w czasie II wojny światowej, kiedy w wyniku działań zbrojnych został dotkliwie uszkodzony aż w 70%. Dach w części głównej, mieszkalnej uległ całkowitemu zniszczeniu więc rodzina musiała mieszkać w piwnicy.
Po wojnie ówczesny właściciel zamku- Nikolaus powziął decyzję o odbudowie rodzinnej rezydencji. W tym celu spotkał się ze znanymi architektami i urbanistami, którzy pomogli udzielając wielu rad odnośnie odbudowy.
Prace trwały ponad pół wieku i osiągnięto cel dzięki pomocy syna- księcia Karola Filipa, sprzedaży ziem oraz w 1/3 ze środków Krajów Związkowych.
Rezydencja została odrestaurowana i udostępniona dla turystów w 1968r. Z czasem urządzono w nim ekskluzywny hotel, restaurację oraz klub golfowy.
W murach zamku funkcjonuje również muzeum szczycące się jedną z największych prywatnych kolekcji obrazów w Północnej Nadrenii-Westfalii. Można tam również zobaczyć oryginalne wyposażenie wnętrz, które przetrwało II wojnę światową dzięki temu, że schowano je w tunelu i tak np. można podziwiać drewniane, 400stuletnie podłogi.
Kolejnym miejscem udostępnionym do zwiedzania jest obszerna biblioteka mieszcząca zbiory bibliotek: Cystersów z Groß-Burlo, hrabiów Bronckhorst-Batenburg od 1400 do 1650r oraz książąt Salm-Salm z kolejnych lat aż po obecne.
Prócz tego odwiedzić można barokowy ogród, 75ciohektarowy park krajobrazowy oraz park ze zwierzętami- Anholter Schweiz, jak też wstąpić do prawie 150hektarowego lasu.
Obecnie zamek Anholt jak i w przeszłości jest książęcą rezydencją będąc w posiadaniu rodziny książęcej Salm-Salm. Właścicielem jest książę Karol Filip z małżonką Elżbietą oraz ich syn- Edmund będący prawnikiem i zarządzającym finansami zamku.
Zamieszkują oni apartament, a reszta zamku udostępniona jest dla zwiedzających.
