pałac w Świerklańcu

Świerklaniec to miejscowość w województwie śląskim, na wschód od Tarnowskich Gór, a jego nazwa pochodzi od słowa „świerk” i związana jest z lasem świerkowym, w którym okoliczni mieszkańcy znajdowali schronienie w czasie niebezpieczeństw.

Właśnie tam mieści się Pałac Kawalera, a dawniej znajdował się również pałac rodziny Donnersmarck oraz zamek piastowski. Pozostał do dziś jedynie Pałac Kawalera, a pozostałych dwóch budowli niestety już nie ma, ale postanowiłam o nich właśnie wspomnieć najpierw, a na końcu dopiero opiszę pozostały do dziś pałacyk.

Pałac w Świerklańcu wybudował w 1876r. Guido Henckel von Donnersmarck. Był to prezent dla żony Blanki de Paiva. Nowa rezydencja zwana „Małym Wersalem” zaprojektowana została przez nadwornego budowniczego Napoleona III- Hectora Lefuela, który był twórcą Luwru. By budowla dobrze trzymała się na podmokłym gruncie wbito w ziemię na głębokość 10m ponad 2000 dębowych pali. Wnętrza zaprojektowane i wyposażone zostały pod okiem artysty Charlesa Rissigneuxa . Urządzał je również Emmanuel Fremiet zgodnie z modą francuską, a rezydencja posiadała 99 pokoi. W 1945r pałac spłonął, a jego ruinę rozebrano w 1961r.

Z pałacu pozostała tylko brama, która zdobi dziś wejście do chorzowskiego ZOO oraz taras, ozdobiony dużą fontanną, dwoma bocznymi basenami i rzeźbami wykonanymi przez Fremieta a wymyślonymi przez Hektora Lefuela.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Pośrodku głównego basenu znajduje się fontanna przedstawiająca trzy Gracje podtrzymujące sferę. Przy dwóch bocznych basenach można podziwiać pochodzące z 1872r odnowione, żeliwne rzeźby przedstawiające zwierzęta: pelikana i rybę, strusia i węża, jelenia i niedźwiedzia oraz konia i lwicę.

Nieopodal pałacu stał stary zamek, rozgrabiony i zniszczony w 1945r. W 1960r podjęto decyzję o rozebraniu spalonych pozostałości budowli i odrestaurowanie murów z czasów średniowiecza, które przy okazji odsłonięto. Pomimo, że wydano decyzję nakazującą jego odbudowę Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Tarnowskich Górach zleciło rozbiórkę ruin. Wysadzono pozostałości we wrześniu 1962r, a gruz uprzątnęła miejscowa ludność mając w zamian możliwość wykorzystania go na własny użytek . O sytuacji tej dowiedział się po czasie Wojewódzki Konserwator Zabytków i nie można było już nic zrobić. Znalazłam zdjęcie owego zamku z 1930r i postanowiłam tylko wspomnieć o jego historii.

W średniowieczu, w miejscu owego zamku znajdował się zamek należący do Piastów. W wyniku podziału ziem przez króla Czech Karola IV w 1369r okolice Świerklańca łącznie z zamkiem przypadły księciu Konradowi I Oleśnickiemu. Gdy w 1475 ziemię bytomską zajął król Węgier Maciej Korwin trafiła ona w 1477r Janowi z Zerotina jako zastaw. W 1498r kupił to wszystko Jan II Dobry z rodu Piastów. Wiadomo, że w 1513r zamek w większej części był budowlą drewnianą, a murowany był tylko eliptyczny mur i piwnice. Od 1526r zamek w Świerklańcu i Bytom stał się własnością dynastii Hohenzolern.

Od 1620r zamek na krótko dzierżawił Jan Siekwieciński, by po trzech latach zostać główną siedzibą kolejnego wielkiego rodu- Henckel von Donnersmarck. Po podziale na linie w 1671r był do 1945r został własnością linii świerklaniecko- tarnogórskiej i to właśnie za jej czasów był przebudowany na styl neogotycki. W niedługim czasie właściciel przeniósł się do nowo wybudowanej rezydencji- pałacu, który znajdował się w głębi parku, a zamku urządzono biura Dyrekcji Generalnej dóbr księcia Donnersmarcka.
 
 
Zachowane elementy architektonicznie z zamku przeniesiono do Zabrza: dwie rzeźby lwów umieszczono przy wejściu do parku przy ul. 3 Maja w Zabrzu.

Do dzisiejszych czasów dotrwał Pałac Kawalera, usytuowany kilkadziesiąt metrów od dawnego pałacu.

Zbudowano go w latach 1903- 1906 według projektu Ernesta von Ihne specjalnie dla cesarza Wilhelma II, który był częstym gościem u Donnersmarcków ze względu na udział w polowaniach. W latach 1924- 1937 mieszkał tam Feliks Calonder- przewodniczący Komisji Mieszanej dla Górnego Śląska. Dziś mieści się w nim hotel i restauracja, a wcześniej był administrowany przez resort górnictwa.

Niedaleko tego pałacyku mieści się amfiteatr– ocalała pozostałość po Donnersmarckach. Jest to pawilon koncertowy z początku XXw, który jest tylko częścią dawnej muszli koncertowej.

Pałac Kawalera otacza park z XVIIIw, którego poprzednikiem był założony w latach 1670- 1680r przez ród Henckel von Donnersmarck park w stylu renesansowym. Wkomponowano w jego przestrzeń rzeczki, kanały i stawy, a w wielu miejscach znajdują się mostki, z których każdy jest inny.

Otaczający Pałac Kawalera park to idealne miejsce dla odpoczynku.

Archiwalne zdjęcia udostępniono dzięki fotopolska.eu

Galeria