browser icon
You are using an insecure version of your web browser. Please update your browser!
Using an outdated browser makes your computer unsafe. For a safer, faster, more enjoyable user experience, please update your browser today or try a newer browser.

pałac w Szalejowie Dolnym

szalejow6
 
Niedaleko Kłodzka leży Szalejów Dolny wspomniany już w 1269r jako siedziba dziekana, a powstały przy szlaku handlowym prowadzącym z Czech przez Kłodzko na Śląsk.

sz dln
 
 
 
 
 
W 1337r wieś należała do braci von Glubos, którzy sprzedali swe dobra w 1350r arcybiskupowi z Pardubic, a ten z kolei podarował je Augustianom z Kłodzka.

sz dln

W ich rękach Szalejów był prawie 250 lat, a od 1579r stał się na kolejne dwa wieki własnością Jezuitów. Zakon w XVII w ufundował we wsi dwór, który stanął przy folwarku.

4
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Po kasacie majątku kościelnego w 1787r tamtejsze dobra przejęły Prusy i rok później nastał ich nowy właściciel- hrabia Friedrich Wilhelm von Reden. Umierając nie pozostawił potomków i majątek w 1815r otrzymał hrabia von Münchhausen – mąż jego siostry. Rodzina ta była ostatnim przed II wojną światową właścicielem Szalejowa Dolnego.

DSC_0310

CIEKAWOSTKA

Von Münchhausenowie należą do starej, niemieckiej, arystokratycznej rodziny z początkami sięgającymi XIIw.
DSC_0330 Tłumacze nazwiska mówią, że znaczy ono dosłownie „Dom mnicha” więc mnicha posiadają w rodowym herbie.Jego szata miała raz kolor czarny raz biały, co symbolizuje podział rodu jaki miał miejsce w XIIIw na dwie linie.
 
 
Właściciele Szalejowa Dolnego należeli do tzw „białej” linii. Od 1564r dzierżyli tytuł baronów.

DSC_0308DSC_0320

Pałac w Szalejowie Dolnym swój dzisiejszy wygląd zawdzięcza właśnie rodzinie von Münchhausen oraz przekształceniom jakie miały miejsce za jej czasów w XVIII i XIXw. Powstał w miejscu starego dworu w latach 1840- 1844, a pozostałością po Jezuitach jest środkowa część budowli i kartusz z datą 1694 oraz herbem zakonu znajdujący się w oficynie mieszkalnej.

DSC_0339DSC_0316
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Dwu i trzykondygnacyjna budowla znajduje się na niewielkim wzniesieniu. Składa się z dwóch prostokątnych skrzydeł, nakryta jest dachami dwuspadowymi i jest częściowo podpiwniczona. DSC_0312
W centralnej części mieści się główne wejście, nad którym na wysokości drugiej kondygnacji umieszczono balkon. Pałac zdobią dwie okrągłe wieże wkomponowane w budynek. DSC_0335Z drugiej strony budowli znajduje się ganek podtrzymujący balkon, nad którym widnieje kartusz herbowy ostatnich właścicieli. W jednym ze skrzydeł znajduje się dawna kaplica. W elewacji można podziwiać wiele detali związanych z architekturą neogotycką: ostrołukowe wykończenia okien, szczyty, wieże. Pałac otaczał park ze stawami, a na majątek składały się: tartak, młyn wodny, browar, gorzelnia, olejarnia oraz cukrownia, po których pozostało jedynie wspomnienie.

CIEKAWOSTKA

Mimo pełnienia różnych funkcji przez przedstawicieli rodu von Münchhausen najbardziej w pamięci utkwił baron- fantasta, którego rodzina była właścicielami nie tylko pałacu w Szalejowie Dolnym, ale również w Żelaźnie i Ratnie Dolnym.2 Baron Karl Friedrich Freiherr von Münchhausen urodził się w 1720r w Bodenwerder. Był żołnierzem, walczył podczas wojen rosyjsko- tureckich, podróżnikiem, paziem na dworze oraz oficerem kawalerii. Posiadał na Łotwie majątek lecz po latach powrócił do rodzinnego Bodenwerder, gdzie w trakcie myśliwskich uczt snuł niesamowite opowieści o egzotycznych przygodach, co było powodem uznania go za fantastę. przygody-barona-munchausena-3_0_b
 

Zmarł w 1797r, ale w pamięci pozostał dzięki powieści Rudolfa Ericha Raspe pt. „Niezwykłe przygody Barona Münchhausena”,którą zekranizowano.
 
 
Zawiera ona wiele elementów fantastycznych i właśnie dla takich zupełnie nieprawdopodobnych snutych opowieści powstało określenie münchhauseniada a sam baron zyskał przydomek „ barona kłamstw”.

DSC_0326
 
 
W 1945r w pałacu swoją siedzibę urządziła sobie Armia Czerwona, potem został przejęty przez Skarb Państwa i powstały w nim biura oraz mieszkania pracowników PGR, które zajęło folwark. Od 1957r właścicielem majątku był Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodkowej w Szczytnej- również organizator obozów dla dzieci i młodzieży.
DSC_0332
 
 
 
 
 
 
 
W latach 70tych pałac kupił Agrokompleks „Sudety” (ówczesny właściciel zamku Książ) odremontowano go przy okazji niszcząc dawne wnętrza.
DSC_0341 Po likwidacji firmy rezydencję kupiła spółka, która chciała stworzyć tam ośrodek wypoczynkowy, ale ze względu na lokalizację nie cieszył się on powodzeniem, więc sprzedano go poprzedniemu właścicielowi.
W 1996r pałac znalazł nowego nabywcę- Amerykankę polskiego pochodzenia i mimo, że jest zabezpieczony nie widać żadnych prac.

5
 
 
 
Na szczęście można go zobaczyć z zewnątrz, ale warto choć na chwilę zatrzymać się i obejść, bo jest piękny mimo, że niszczeje i zarasta. Naprzeciw pałacu znajduje się mauzoleum.
1

CIEKAWOSTKA

W 1937r na granicy gmin Szalejów Dolny i Kłodzko powstało lotnisko posiadające jeden pas startowy. Z czasem postawiono hangary, magazyn, warsztat naprawczy i stanowiska dział przeciwlotniczych. Właściciele pałacu w Szalejowie Dolnym zmuszeni zostali udostępnić część pomieszczeń dla komendantury lotniska. W folwarku powstała kuchnia wojskowa oraz kasyno. DSC_0342
Z lotniska startowały samoloty posiadające sprzęt, dzięki któremu podczas lotów zwiadowczych wykonywano zdjęcia i filmy. Nie zostało ono nigdy zbombardowane, a wraz z upadkiem III Rzeszy zostało opuszczone.

DSC_0315
 
 
 
Piękne miejsce, tajemnicze i kolejne w dawnym Hrabstwie Kłodzkim warte zobaczenia.
DSC_0317
 

Archiwalne zdjęcia udostępnione dzięki uprzejmości fotopolska.eu
 
 
 

Galeria


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

63 − = 57