Nie zdawałam sobie sprawy z tego, ile ciekawych miejsc można zobaczyć jadąc ze Świdnicy do Wrocławia. Prawie w każdej mieścinie można natrafić na pałacyk w lepszym lub gorszym stanie, choć są i takie, po których niewiele pozostało. Tak więc trafiłam do Krzyżowic– gdzie w bardzo dobrze zachowanym pałacu mieści się szkoła.
Wieś wspomniano już w 1353r pod nazwą Krysilwicz, a najwcześniej wymienionym jej właścicielem był w 1496r Sebald von Sauerma i w rękach tej rodziny majątek był do 1648r. Potem wieś przeszła na własność rodziny von Reichell.
Od 1830r majątek wniesiono w wianie do rodziny von Tschirschky za sprawą ślubu baronówny von Reichell z rotmistrzem von Tschirschky, którzy następnie przekazali je swojemu synowi- Benno.
Ten po otrzymaniu zgody króla Prus zmienił w 1855r nazwisko i zwał się odtąd von Tschitschky-Reichell. Po jego śmierci w 1878r dobra pozostały w rodzinie i przypadły w spadku hrabiemu Mortimerowi, do którego należało wiele śląskich majątków.
Wraz z jego śmiercią w 1908r wszystko odziedziczyła córka barona Benno- hrabina Euphemie zu Eulenburg-Prassen, żona hrabiego z Prosna- Wenda zu Eulenburg-Prassen’a.
Następnym był ich syn- w 1924r- hrabia Friedrich zu Eulenburg, będący ostatnim przed II wojną światową właścicielem Krzyżowic.
Już za von Sauerm’ów w Krzyżowicach stała wieża mieszkalna pochodząca podobno z drugiej połowy XIVw, do której między 1548 a 1570r dobudowano budynek mieszkalny tworząc dwór nawodny otoczony fosą.
W XVIIIw nieopodal niego von Reichell’owie postawili dwuskrzydłowy, barokowy pałacyk na planie litery L, przy którym stanął dom czeladny.
Podczas przebudowy z 1854r pałac połączono przybudówką z oficyną oraz postawiono neogotycką wieżę. Elewacje zyskały barokowy i neoklasycystyczny styl.
W latach 1854-1857 postawiono przyfolwarczne zabudowania gospodarcze.
Kolejne prace miały miejsce po zniszczeniach podczas pożaru z 1891r i wówczas dobudowano nowy korpus z neobarokową klatką schodową, a przy pałacu stanął neobarokowy dom zarządcy.
Wnętrza pałacowe również poddano pracom.
Wówczas m.in ściany pomieszczenia na parterze wyłożono kafelkami z Delf. Powstała reprezentacyjna klatka schodowa oraz salon na piętrze.
W parku przylegającym do rezydencji w połowie XIXw wybudowano niszczejącą dziś kaplicę grobową.
W 1945r wieś zajęła Armia Czerwona, następnie majątek znacjonalizowano i w 1946r pałac przekazano Uniwersytetowi Wrocławskiemu, który utworzył tam Ośrodek Doświadczalny Wydziału Rolnego.
Po przejęciu założenia pałacowego w 1953r przez Kuratorium Oświaty w pałacu zaczęło działać Technikum Rolnicze.
W tamtym czasie pałac poddano pracom remontowym, które ponownie przeprowadzono w 1973 oraz w 1980r. Dziś pałacem zarządza kobierzycki samorząd i nadal działa w nim szkoła.
Archiwalne zdjęcia dodano dzięki Fotopolska.eu
