browser icon
You are using an insecure version of your web browser. Please update your browser!
Using an outdated browser makes your computer unsafe. For a safer, faster, more enjoyable user experience, please update your browser today or try a newer browser.

pałac w Wodzisławiu Śląskim

 
mapa_polski-—-kopia1
 
Na południu województwa śląskiego, blisko czeskiej granicy leży Wodzisław Śląski. Założenie miasta- w miejscu obecnego wodzisławskiego rynku- przypisuje się księciu opolsko-raciborskiemu Władysławowi I od którego imienia wzięło nazwę, a który nadał mu prawa miejskie w 1257r. Nazwa miejscowości jako Wladislavia Civitate znalazła się w dokumencie z1295r.
 
wodzisław śl.

CIEKAWOSTKA

Fotopolska_1620
 
W tym samym roku kiedy nastąpiła lokacja miasta sprowadzono do niego Franciszkanów- Minorytów. Zakonnicy założyli w Wodzisławiu klasztor, który istniał tam do kasaty zakonnego majątku w 1810r. DSC_03151
Początkowo była to budowla drewniana i kiedy spłonęła podczas pożaru z końca XIIIw wzniesiono nowe, częściowo murowane budynki. Po 1810r wszystko przejęły władze pruskie z przeznaczeniem na szkołę, urząd, sąd. Obecnie w zachowanym poklasztornym budynku mieści się sąd.

2
 
 
1

 
Wodzisław już w XIIIw posiadał reprezentacyjne miejsce- wieżę drewnianą, po której jedynym śladem jest miejsce gdzie stała- kopiec w parku za obecnym pałacem. Wieża zwana potocznie rycerską lub dworem na kopcu była zbudowana z drewna, a prowadzone prace archeologiczne wykazały, że została spalona.
20150702_125005
W krótkim czasie wokół kopca stanął nowy zamek- najważniejsze miejsce administracyjno- publiczne miasta oraz Ziemi Wodzisławskiej, którego znaczenie wzrosło, gdy w 1502r Wodzisław został stolicą Państwa Stanowego. Zamek został rozbudowany i na XVIw przypada czas jego świetności kiedy tamtejszymi dobrami zarządzali Magdalena i Sporwein Planknar. Składał się z wielokondygnacyjnego budynku głównego mieszczącego komnaty, sypialnie, kancelarię, salę sądu, podobno nawet bibliotekę oraz pokoje reprezentacyjne. W sąsiedztwie warowni znajdowała się zbrojownia oraz zabudowania gospodarcze: dwie stajnie, drewutnia, kuźnia, piekarnia, kuchnia a nawet browar.
Całość otoczono fosą z mostem, który prowadził do zamkowej bramy.
20150702_133458
By uzmysłowić sobie wielkość powierzchni starego zamku należy spojrzeć na dzisiejszy park i pałac, bo właśnie cały ten teren niegdyś zajmował, a dzisiejszy park to południowa część Starego Zamku.
20150702_133509

CIEKAWOSTKA

To jak wyglądał i w co był wyposażony renesansowy wodzisławski zamek wiemy dzięki archiwum opawskiemu. Pod koniec XVIw w zamku znajdowała się znaczna ilość broni, wśród której było prawie 100 rusznic, a liczba aż 40 form do ich produkcji pozwala przypuszczać, że były one produkowane właśnie w zamkowej kuźni. Dość szczegółowo przedstawia się również spis wyposażenia komnat w meble, zastawę stołową, której niektóre elementy zdobiły herby ówczesnych właścicieli. Znajdujące się wtedy na zamku psy myśliwskie i sokoły wskazują na odbywające się wówczas polowania, natomiast istnienie instrumentów muzycznych oraz strojów pozwala domniemywać, że wolny czas wypełniały bale.
20150702_13244020150702_132945

Zamek w Wodzisławiu pełnił rolę nie tylko rezydencji właściciela dóbr. Będąc stolicą państwa stanowego na zamku podpisywane były ważne dokumenty i nadawo tam przywileje. W sali sądowej- gdzie pod sufitem zawieszono namiot wojskowy obradował sąd państwa stanowego.

20150702_125427

20150702_125523

CIEKAWOSTKA

20150702_125840

Kronikarz Franz Henke w XIXw odnalazł pieczęć z herbem miasta pochodzącą z 1597r: pół polskiego orła i pół róży zawierającą również łacińską nazwę miejscowości Civitatis Wladislavensis oraz datę 1597. Wiadomo, że Wodzisław już wcześniej- bo na początku XIVw- posiadał własny herb. Niestety wszystkie dokumenty, które mogły zawierać średniowieczne jak i późniejsze pieczęcie z herbem przepadły wraz ze zniszczeniem archiwów w 1646r oraz w 1822r. Resztę zawartości archiwalnych dokumentów utracono bezpowrotnie w 1922r, kiedy to wagon akt sprzedano do Mikołowa jako makulaturę.
20150702_125330

Podczas wojny 30stoletniej Szwedzi ograbili i zniszczyli warownię.

W połowie XVIIw kolejni właściciele Wodzisławia- Pławeccy podjęli się jego odbudowy i by mieć na ten cel środki sprzedali zadłużone ziemie, a rzemieślnikom przyznali przywileje. Mimo odbudowy wodzisławski zamek nigdy już nie był taki jak wcześniej.

DSC_0314
 
Pod koniec XVIIw Wodzisław stał się własnością rodu von Dietrichstein, którym zawdzięcza się wybudowanie nowej rezydencji, bo istniejący zamek był w na tyle złym stanie, że część groziła zawaleniem. Nim zburzono stary zamek, 4 listopada 1743r odbył się tam ślub hrabiego Josepha Dietrichtein i Marii Henckel von Donnersmarck. Herby rodowe małżonków umieszczono później na pałacu, którego budowa rozpoczęła się w 1744r i trwała do 1747r.
DSC_0313

Nad pracami czuwał architekt morawski Franciszek Anton Grimm.
 
 

Rezydencja wzorowała się na francuskim baroku klasycyzującym i prawdopodobnie jest to pierwszą w stylu klasycystycznym na ziemiach polskich.
DSC_0308
 
 
 
 
Pałac był siedzibą rodziny von Dietrechstein do 1772r i później trafił do Ernesta von Strachwitza. W 1822r podczas pożaru miasta spłonął jego dach wraz z pierwszym piętrem, jednak w przeciągu czterech lat został odbudowany.

20150702_132104 Ostatnim właścicielem Wodzisławia był od 1860 do 1881r Ernest Brauns.
 
 

CIEKAWOSTKA
 
 
Niecałe 2km od starego miasta, w miejscu potocznie zwanym Grodziskiem, na wzgórzu stoi Baszta Rycerska.
W średniowieczu było to miejsce schronienia mieszkańców miasta i okolic podczas zagrożeń. 8156O Grodzisku krążyły liczne legendy m.in. o Czarnym Rycerzu będącym wśród osadników, zatrzymaniu przez miejscowych chłopów w 1241r Tatarów idących na Legnicę czy o podziemnym przejściu. Kroniki osiemnastowieczne zawierają informację o resztkach murów w miejscu baszty rycerskiej oraz wrotach wiodących pod ziemię. Miejsce to zainspirowało Ernesta Braunsa- ówczesnego właściciela Wodzisławia do zbudowania w latach 1867- 1868 zameczku myśliwskiego oplecionego alejkami i drogą spacerową a urozmaiconego mini ogrodem zoologicznym.Fotopolska_810699
Od 1925r miejsce to stało się własnością wodzisławskich kupców: Stefana Krzystka i Jana Kowola, którzy po remoncie utworzyli tam restaurację i punkt widokowy. Wszystko skończyło się w latach 30tych od kiedy pozostawiona sobie budowla zaczęła popadać w ruinę.
Do dziś pozostała jedynie 20-metrowa wieża zwana Basztą Rycerską. Mimo, że latach 90tych Towarzystwo Miłośników Ziemi Wodzisławskiej odrestaurowało ją to w 2014r strawił ją pożar- sprawców nie wykryto. Dziś wieży grozi zawalenie i można ją zobaczyć jedynie z zewnątrz.
20150702_131127
 
 
Ernest Brauns część swojej wodzisławskiej rezydencji przeznaczył pod magistrat, a gdy zmarł w 1881r wówczas magistrat zajął cały obiekt i był jego siedzibą do 1974r. Pod koniec jego urzędowania- w 1971r- w części budynku zaczęło działać muzeum. Od 1918r do końca II wojny światowej był też siedzibą policji. Dawną rezydencję ostatecznie w 1906r kupiły władze miasta przeznaczając na urzędy i mieszkania urzędnicze. Dziś w pałacu znajduje się wspomniane Muzeum Miejskie oraz Urząd Stanu Cywilnego.
DSC_0311
 
 
CIEKAWOSTKA
 
Podczas remontu holu muzeum, po zdjęciu posadzki z początku XXw, odkryto wcześniejszą podłogę pamiętającą czasy fundatorów pałacu- składająca się z kwadratowych i prostokątnych płytek piaskowca z połowy XVIIIw. Zostaną one wpisane przez archeologów, ponumerowane tak jak leżą, by później położyć je ponownie w pałacowej piwnicy, gdzie będą zdobiły podłogę winiarni będącej w planach.
Poza tym w jednej ze ścian przypadkiem odkryto dwie półkoliste nisze najprawdopodobniej na rzeźby.
20150702_12573220150702_125311

Archiwalne zdjęcia: Fotopolska.eu

Dziękuję Panu Sławomirowi Kulpie-Dyrektorowi Wodzisławskiego Muzeum za informacje dotyczące historii Starego Zamku i pałacu.
 
DSC_0304DSC_0306

Galeria


One Response to pałac w Wodzisławiu Śląskim

  1. Janek

    Polecam zobaczyć ten materiał cyfrowa.tvp.pl/video/miasta,miasto-na-fundamencie-z-wegla,58364558

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

82 − 81 =