browser icon
You are using an insecure version of your web browser. Please update your browser!
Using an outdated browser makes your computer unsafe. For a safer, faster, more enjoyable user experience, please update your browser today or try a newer browser.

pałac w Nozdrzcu

mapka
 
Jak już się będzie w Dąbrówce Starzeńskiej na Podkarpaciu to warto podjechać do leżącej nieopodal wsi Nozdrzec, istniejącej już w XVw i zwanej niegdyś Nieczujowem. Wspomniano ją pierwszy raz w 1436r i należała wówczas do Rzeszowskich. Później byli Tarnowscy, którzy w pierwszej połowie XVIw sprzedali wioskę Wapowskim. Ostatni z tej rodziny Karol Wapowski sprzedał w 1644r otrzymany od ojca majątek Olbrachtowi Grochowskiemu. Później byli jeszcze: Dunin-Szpotowie, Wolscy, Bukowscy i Prekowie.
 
mapka
 
CIEKAWOSTKA

1
 

Tadeusz Prek będąc właścicielem Nozdrzca na przełomie XVIII i XIXw dowodził oddziałami podczas wojny polsko-austriackiej jaka dosięgnęła Ziemię Sanocką na początku XIXw. Jego syn Franciszek Ksawery- najmłodszy z szóstki dzieci (choć plotka głosiła, że jego ojcem był przystojny magnat, późniejszy dyplomata- Feliks Mier, z którym jego matka miała romans) urodzony 29 sierpnia 1801r napisał pamiętniki „Czasy i ludzie”. DSC_0748
Głuchoniemy od wczesnego dzieciństwa chłopak w 1817r zaczął pisać pamiętniki, w których opisał nie tylko wydarzenia polityczne ale również panujące na tamtej ziemi obyczaje oraz znane rody wśród których byli m.in. Lubomirscy, Czartoryscy i Potoccy. Podczas prac trwających do 1855r pomagała mu do 1838r matka. Ponadto posiadał talent malarski i za namową księcia Czartoryskiego podjął naukę rysunku i malarstwa u Józefa Richtera.
Malarstwo, literatura i teatr były głównymi kierunkami, którym poświęcał czas.DSC_0776 Powstanie listopadowe pokrzyżowało jego plany związane ze stypendium rządowym w Rzymie, więc czas poświęcił na wycieczki krajoznawcze, malarstwo oraz wspomniane pamiętniki. W 1856r, w Krakowie wystawił kilka swych prac. Zmarł w Sielcu na tyfus 12 września 1863r i tam został pochowany.
DSC_8888
 
 
 
 
 
Po Prekach Nozdrzec stał się własnością rodziny Skrzyńskich i dzięki Ludwikowi Skrzyńskiemu na skarpie nad Sanem, najprawdopodobniej w miejscu wcześniejszej budowli,stanął w 1843r pałac według projektu Seweryna Fredry, a przy nim oficyny i folwark. Warto wspomnieć, że wcześniejsi właściciele wsi- Wapowscy posiadali obronny drewniany dwór z fortyfikacjami, który później przebudowano w murowany obiekt posiadający baszty.
DSC_0767Został on jednak zniszczony w 1657r przez Rakoczego. Wracając do pałacu, to w latach 80tych XIXw przebudowano go i zyskał mansardowy dach, wieżyczkę z krenelażem oraz ozdobne szczyty oraz nadokienniki. DSC_0763

W 1889r nieopodal rezydencji stanęła neorokokowa kaplica, którą prawie niezmienioną można dziś zobaczyć. Jest to niewielka, parterowa budowla na planie ośmioboku posiadająca kryptę.
 
 
Do wejścia wiodą schodki z balustradą, a zdobi ją szczyt z attyką oraz datą powstania. Sklepienie kaplicy wewnątrz imituje niebo, niestety nie było mi dane je zobaczyć.
DSC_0756DSC_0762DSC_0778

W 1915r pałac spalili Rosjanie, ale w przeciągu pięciu lat podjęto się jego odbudowy i jego wygląd, choć uproszczony zbliżony był do poprzedniego. Nowa budowla łączyła cechy neogotyku, romantyzmu oraz klasycystyczne a jej ozdobą stała się narożna rotunda, wewnątrz której urządzono sporą salę. Przy rezydencji założono prawie 20-hektarowy park, którego nikłym wspomnieniem są jeszcze nieliczne stare drzewa.

DSC_0768

DSC_0753Przed II wojną pałac w Nozdrzcu był siedzibą oddziału konnego Przysposobienia Wojskowego, a wraz z rozpoczęciem wojny urządziła się w nim jednostka Grenzschutzu stacjonująca tam do 1941r.
 
Od 1945 przez dwa lata był schronieniem dla ludzi uciekającymi przed bandami UPA, a później urządzono w nim magazyny nawozów sztucznych oraz biura GS.
 
 
W przypałacowej oficynie od 1945 do 1994r działała szkoła. Przed budowlą zachowały się resztki dawnych umocnień ziemnych.
DSC_0765DSC_0750
 
Kiedy w 1970r pałac stał się własnością Krośnieńskich Hut Szkła został odrestaurowany w latach 1980-1988 i urządzono w nim ośrodek wypoczynkowy działający do 2011r. Dziś stoi pusty a widoczna za nim sterta gruzu może świadczyć o jakichś pracach.
 
DSC_0751DSC_0782
Archiwalne zdjęcie dodano dzięki Fotopolska.eu.
 
Palac_1278355_Fotopolska-Eu-1

Galeria


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

+ 62 = 66