browser icon
You are using an insecure version of your web browser. Please update your browser!
Using an outdated browser makes your computer unsafe. For a safer, faster, more enjoyable user experience, please update your browser today or try a newer browser.

zamek Dunajec w Niedzicy

Fotopolska_9199

…W dawnych czasach na zamku zamieszkali małżonkowie: księżniczka Brunhilda i książę Bogusław. Mieszkając z dala od ludzi kobieta czuła się znudzona więc zaczęła czynić mężowi wyrzuty, które z czasem przerodziły się w awantury. Nie tylko Bogusław miał dość kłótliwej żony, ale również służba oraz mieszkańcy zamku co sprawiło, że zamieszkali w zamkowej wieży skąd miały nie dochodzić odgłosy waśni. Pewnego dnia podczas kolejnej kłótni Brunhilda w złości cisnęła w męża porcelanową wazą.DSC_0963 Ten nie pozostał jej dłużny i tak pchnął kłótnicę, że ta wyleciała przez okno wprost do studni i zginęła. Załamany książę, by uciszyć wyrzuty sumienia przechadzał się po zamku powtarzając bez końca zdanie „Przebacz mi Brunhildo”. Któregoś razu usłyszał dobiegające ze studni słowa „ Przebaczam Ci Bogusławie Łysy”. Uspokoiwszy duszę zastanawiał się czemu nazwano go łysym no i wkrótce przekonał się: obudziwszy się rano był łysy jak kolano. Odtąd wierzono, że jeśli ktoś wymówi imię swojej wybranki nad studnią, a będzie miał coś na sumieniu na pewno obudzi się łysy…

niedzica
 
 
Taka legenda, wykorzystana w filmie „Wakacje z duchami” krąży o zamku Dunajec w Niedzicy, do którego sceny tam właśnie nakręcono.

niedzica

20150808_141926

Niedzica jest wsią, która przez wieki należała do Węgier i w 1209r została przez króla Węgier nadana Rudgerowi z Tyrolu. Na przełomie wieków XIII i XIV dla umocnienia przebiegającej tam granicy polsko-węgierskiej zbudowano kilka zamków i jednym z nich był zamek w Niedzicy zwany Dunajcem powstały dzięki Kokoszowi Berzeviczowi na wzniesieniu o wysokości 566m npm w 1310r.

DSC_0931

Pierwsza wzmianka w dokumentach o warowni pochodzi z 1325r.
 
 
 
 
Początkowo była to drewniana strażnica, którą kolejny właściciel Wilhelm Drugeht przebudował w murowany zamek składający się z: wieży będącej miejscem ostatecznej obrony, budynków mieszkalnych oraz kaplicy. Prowadził do niego most zwodzony.

DSC_0936

W 1342r- po śmierci Wilhelma zamek ponownie trafił w ręce rodu Berzeviczych, który w przeciągu wieku rozbudował warownię oraz otoczył przedzamcze murem z basztą bramną. Kolejna przebudowa nastąpiła wraz z kolejnym właścicielem: Emeryk Zapolyi postawił duży dom mieszkalny, powiększył podzamcze oraz wzniósł czworoboczną basztę bramną.niedzica25

Dzięki niemu powstała również studnia, która zastąpiła cysternę na wodę a dziedziniec otoczono krużgankiem. Wszystkich tych zmian dokonano od 1463 do 1470r.
 
 
Później zamkiem władał syn Emeryka- Stefan, następnie wdowa po nim oddała Niedzicę Andrzejowi Horváthowi w zamian za Likavę.DSC_0956

DSC_0982

DSC_0980
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Tak okazała budowla była zdobyta przez popleczników Ferdynarda Habsburga,po czym w 1528r zwolenników króla Jana Zapolyi, który podarował zamek Hieronimowi Łaskiemu.
20150809_104811Ten często zastawiał otrzymaną własność przy zaciąganiu pożyczek.
 
 
 
 
 
 
W niedługim czasie zamek stał się również siedzibą rycerzy- rozbójników będących postrachem okolicy jak również przemierzających tamtejsze szlaki handlowe kupców.
 

DSC_0928

Dość często zmieniali się właściciele niedzickich dóbr a tym samym i zamku. Warto więcej czasu poświęcić rodowi Horváth, którego przedstawiciel- Jerzy kupił zamek w 1589r. W 1601r rozbudował swoją warownię tworząc z budynków gospodarczych podzamcza zamek średni i dolny. Powstała nowa brama wjazdowa oraz nowe budynki mieszkalne zamku dolnego a dodatkowo warownię przystosowano do użycia ciężkiej broni palnej. Gdyby nie trudna sytuacja finansowa kolejnego z rodu- Stefana Horvátha zamek byłby w rękach rodziny dłużej niż do 1670r a tak został wraz z częścią majątku wydzierżawiony Sylwestrowi Giovanellemu.

Ten z krótką przerwą- był w posiadaniu warowni do 1776r kiedy na powrót trafiła do Horvathów, którzy kolejny raz odstąpili swoją własność, tym razem w 1797r ,Sebastianowi Berzeviczemu.

DSC_0948

DSC_0952

CIEKAWOSTKA

Fotopolska_217363

Sebastian Benesz de Berzeviczy– potomek właścicieli zamku Dunajec w XVIIIw wyjechał do Ameryki Południowej gdzie poślubił Indiankę szlacheckiego rodu, z którą miał córkę Uminę. Dziewczyna wyszła za bratanka Tupaca Amaru- przywódcy trwającego dwa lata powstania Inków przeciwko Konkwistadorom w 1781r. Gdy powstanie upadło krwawo rozprawiono się z przywódcą i wspierającymi go. Berzeviczy z córką i zięciem będącym następcą tronu uciekł do Europy i zamieszkali w Wenecji.
 
 
Tam przez nieznanych sprawców zięć został zasztyletowany i po raz kolejny, tym razem z córką i wnukiem Sebastian musiał uciekać. Zatrzymał się w zamku w Niedzicy gdzie również dopadli ich prześladowcy mordując córkę.DSC_0985 Wystraszony i załamany Sebastian oddał wnuka do adopcji krewnym, by i on nie podzielił losu rodziców. Odtąd nazywał się Antonio Wacław Benesz. Sebastian de Berzewiczy zmarł w klasztorze Augusiatnów w Krakowie zaś Antonio wychowywał się na zamku na Morawach i dopiero na łożu śmierci wyjawił swoją historię synowi ostrzegając jednocześnie, by zachował to dla siebie. DSC_0929
 
 
 
 
Historia rodu przekazywana była kolejnym pokoleniom.31 lipca 1946r prawnuk Antonia- Andrzej Benesz przybył do zamku w Niedzicy i pod progiem bramy wiodącej na zamek średni odnalazł quipu- rzemienie powiązane w supełki posiadające trzy złote blaszki z napisami: Vigo, Titicaca, Dunajecz. Podobno to pismo węzełkowe zawiera nazwy miejsc związanych z ukryciem skarbu Inków. Dodatkowo obłożone zostało klątwą, która miała dosięgnąć każdego kto będzie chciał rozwiązać zagadkę skarbu.
DSC_0940 Andrzej Benesz chcąc rozszyfrować tajemnicze pismo węzełkowe wysłał quipu do Ameryki Południowej skąd nigdy nie wróciło.

Dla ciekawych tej historii:
http://www.poselska.nazwa.pl/wieczorna2/historia-nowozytna/tajemnica-kipu-znalezionego-w-nidzicy-i-rzekomo-odkrytego-skarbu-wg-poglosek

DSC_0938

Pod koniec XVIIIw zamek w Niedzicy był zniszczony do tego stopnia, choć poprzedni właściciel zdołał odbudować kaplicę zamkową, że Horváthowie nie mieszkali w nim tylko w zamku w Palocsy. Gdy w tamtejszej rezydencji wybuchł w 1817r pożar Andrzej Horváth postanowił odremontować w latach 1821- 1823 zamek w Niedzicy. Odbudowano zamek dolny i średni, a pozostałe mury zamku górnego pozostawiono jako malowniczą ruinę i w dawnej wieży bramnej utworzono na górnej kondygnacji kaplicę.

DSC_1034Zamek w Niedzicy stał się wówczas wiejską rezydencją magnacką.

Ferdynand Horváth umierając w 1843r zostawił zamek swoim dzieciom: synowi Aleksandrowi i córce- żonie Alapi Salamona. W połowie XIXw zamek zniszczył pożar, ale podjęto się jego odbudowy i czego nie dokończył Aleksander umierając w 1856 dokończył w 1861r szwagier.

20150808_141711
 

DSC_0930
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
W 1920r Niedzica znalazła się w granicach Polski a ostatni właściciel majątku- rodzina Salamonów przebywała czasami w zamku do 1943r, ale zajmowała pomieszczenia zamku dolnego, bo reszta była mocno zniszczona. Z nadzieją ratowania rodzinnego majątku do zamku w 1945r przybył Geza Salamon jednak za późno już było na ratowanie, bo uprzedzili go Sowieci, którzy rozkradli i zdewastowali zamek. Reszty zniszczenia dokonali miejscowi, bo zniknęły okna, drzwi, a nawet podłogi, na dziedzińcu spalono książki oraz obrazy. Nie było czego ratować.

DSC_0949DSC_0951DSC_0976

CIEKAWOSTKA

Smutna jest historia węgierskich właścicieli niedzickiego zamku. DSC_1154Hrabina Ilona Bethlen Salamon gdy tamte tereny włączono do Polski przebywała w zamku razem z dziećmi tylko latem, gdyż koszty utrzymania były zbyt wysokie. Podczas II wojny światowej uratowała grupę zwiadowców AK oraz przekazała PCK żywność dla jeńców polskich w Niemczech. W swoim kraju natomiast rodzina Salamon była uważana za „wroga ludu” i represjonowana. Hrabinę wyrzucono z Budapesztu, mieszkała na prowincji i przeżywszy córkę oraz zięcia zmarła w przytułku. Córka chorowała na gruźlicę, a jej mąż- hrabia Laszlo Teleki trafił do więzienia. DSC_0984
Ich dzieci Czerwony Krzyż wywiózł do Szwajcarii, gdzie przebywały w domu dziecka. Po wyjściu z więzienia w 1956r hrabia z żoną robili wszystko, by zobaczyć dzieci, co miało udać się dopiero w 1962r dzięki pomocy dawnych znajomych z Czorsztyna.

Jadąc na spotkanie z nimi pociągiem z Katowic do Warszawy zginęli w wypadku kolejowym: pociąg, którym jechali zderzył się z innym.

Fotopolska_9395

Po zakończeniu II wojny światowej zamek Dunajec w Niedzicy został własnością Skarbu Państwa i w 1950r przekazano go Stowarzyszeniu Historyków Sztuki. Od 1949r do 1952r podjęto prace na rzecz zabezpieczenia ruin, po czym przez wiele lat odbudowywano zamek dolny i średni oraz zabezpieczano to, co pozostało po zamku górnym. DSC_1006
Jeśli chodzi o otoczenie zamku to zostało zmienione podczas budowy zapory wodnej pod koniec XX w.
 

Fotopolska_751428
 
 
 
 
Zamek w Niedzicy składa się z zamku: górnego, dolnego i średniego. Najstarszą częścią jest zamek górny z wysoką, kwadratową wieżą, kaplicą, małym dziedzińcem ze studnią oraz niewielką częścią mieszkalną.
 
 
W XIVw tak właśnie wyglądał zamek a prowadził do niego most zwodzony oraz brama, której ślady pozostały do dziś. Pod opisaną budowlą mieściło się więzienie, a przed zamkiem znajdowało się podzamcze, z którego z czasem powstał zamek dolny. Obejmuje on trzy baszty i basteje, a wszystko otacza mur obwodowy wykończony attyką. Między zamkiem dolnym a górnym znajduje się zamek średni z budynkami mieszkalnymi.

DSC_0997

CIEKAWOSTKA

Studnia o głębokości 90m podobno kopana była przez tatarskich jeńców i połączona była z Dunajcem. Z kolei we wspomnianym więzieniu przetrzymywano podobno znanego wszystkim rozbójnika Janosika.

DSC_0926

Piękny zamek, z niezwykłą i tajemniczą historią trzeba koniecznie zobaczyć i zwiedzić, ale poza sezonem, kiedy nie ma takich tłumów zwiedzających, co skutecznie zniechęca do dłuższego w nim przebywania.

1
 
 
 
 
Z tarasu na wieży rozciąga się niesamowity widok na okolicę i niedaleki zamek Czorsztyn.Zwiedzać można pomieszczenia zamku górnego oraz średniego, natomiast zamek dolny z basztami nie jest udostępniony turystom, bo mieści się w nim hotel oraz ma tam siedzibę Stowarzyszenie Historyków Sztuki. Ponadto można zajrzeć do wozowni znajdującej się poniżej zamku pełniącej kiedyś funkcję składu na opał.

DSC_0987

IMG_2443

Archiwalne zdjecia udostępniono dzieki uprzejmości fotopolska.eu

DSC_1079DSC_1081

Galeria


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

− 1 = 1