pałac w Wojnowicach

 

Jakieś 5km za Raciborzem w kierunku przejścia granicznego w Chałupkach leżą Wojnowice, do których przyjechałam wiedziona chęcią zobaczenia tamtejszego pałacu. W 2014r Wojnowice zajęły I miejsce w kategorii Najpiękniejsza Wieś Województwa Śląskiego.
 

 
Wojnowice to wieś posiadająca dowody na istnienie już w 1370r kiedy wspomniana była wśród dóbr Klasztoru Dominikanek z Raciborza.

Wiadomo, że w 1377r istniał w Wojnowicach drewniany kościółek, a tamtejsza parafia miała swojego proboszcza- księdza Johannesa von Waynerdorfa. Majątek posiadał wielu właścicieli, ale najwcześniej wspomniany jest Daniel Maczak z Krawarza, któremu w latach 1577- 1588 przypadł on w zastaw.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
Po nim byli: bracia Baltazar i Jerzy von Tschetschau- Mettich, panowie Kędzierzyna i Kornicy- Reiswitzowie, Hieronim von Bernini i najbardziej zachowany w pamięci- Johann Carl Christian Kuh.

Do momentu kiedy właścicielem Wojnowic i okolicznych wsi został w 1828r zaledwie 24letni Johann Carl Christian Kuh, nic nie wiadomo, czy poprzedni właściciele posiadali tam swoją siedzibę. Najprawdopodobniej obecny pałac powstał w miejscu jakiegoś wcześniejszego murowanego zabudowania posiadającego wieżę, której pozostałości istnieją do dziś i mimo,że niewidoczne z zewnątrz bo stanowią jego część. Można odnieść wrażenie, że pałac ukrył wewnątrz resztki dawnej wieży.

CIEKAWOSTKA

 
Urodzony w 1804r we Wrocławiu, w zamożnej, mieszczańskiej rodzinie Johann Carl Christian Kuh studiował medycynę na tamtejszym Uniwersytecie.
 
 
 
 

Zdobywszy tytuł doktora nauk medycznych rozpoczął w Paryżu specjalizację w zakresie okulistyki i laryngologii, po otrzymaniu której niestety nie znalazł uznania w środowisku medycznym we Wrocławiu. Wyjechał więc stamtąd i kupił ziemię nieopodal Raciborza i by stać się właścicielem ziemskim złożył hołd lenny królowi, co miało miejsce w 1829r.
Osiadł w Wojnowicach, zbudował pałac, w którym w 1831r otworzył niewielką klinikę chirurgiczną, gdzie przeprowadzał operacje okulistyczne. W 1832r poślubił córkę starosty z Westfalii- Antonię von der Decken i trzy lata później wyjechał do Wrocławia, gdzie nie tylko był lekarzem, ale i wykładowcą. Wrocław zawdzięcza mu założenie szpitala dla umysłowo chorych, a Racibórz otwartą w 1836r szkołę dla głuchoniemych będącą w 1913r największą na świecie.
W tym też czasie był działaczem wolnomularskim i zainicjował powstałą w 1835r Raciborską Lożę Fryderyk Wielki ku Wolności.
Przyczynił się też do poprowadzenia linii kolejowej łączącej Opole z Krakowem. Do 1840r przeprowadzał operacje, obronił pracę habilitacyjną i otworzył klinikę chirurgiczną, którą musiał niestety zamknąć w 1842r. Po śmierci żony, załamany, wraz z dziećmi wyjechał do Wiednia. Po ponownym powrocie do Wrocławia oddał się działalności społecznej m.in. w Radzie Miejskiej, w 1843r nabył kopalnię „Charlotte”- obecną KWK Rydułtowy oraz kilka mniejszych, a w 1845r powtórnie ożenił się. Nie miał szczęścia: najpierw zachorował na tyfus, a później w krótkim czasie stracił trzech synów.
 
W końcu w 1848r wrócił do Wojnowic. Gdy wybuchła wojna francusko- pruska prowadził lazaret dla żołnierzy, a za swe zasługi odznaczony został przez cesarza Niemiec Orderem Korony. Zmarł 21 grudnia 1872r podczas wizyty we Wrocławiu i pochowano go przy kościele w Wojnowicach. Zapamiętany został jako człowiek szlachetny, który często bezinteresownie pomagał ludziom.

 
 
Doktor Kuh siedzibę swoich dóbr obejmujących prawie 800 hektarów ustanowił w Wojnowicach, gdzie w pierwszej połowie XIXw wzniósł pałac.

Po jego śmierci spadkobiercy sprzedali majątek w 1875r rotmistrzowi z Magdeburga- Heinrichowi Friedrichowi Augustowi Banck. Tytuł szlachecki otrzymał on dopiero w grudniu 1908r zyskując przed nazwiskiem von i odtąd zwał się Heinrich von Banck.
 
 
 
Jemu pałac zawdzięcza swój obecny wygląd, który zyskał dzięki przebudowie i rozbudowie jaka miała miejsce na przełomie wieków XIX i XX.
 

Pałac w Wojnowicach po przebudowie zyskał neobarokowo- klasycystyczny styl. Dobudowano drugie piętro, całość nakryto mansardowym dachem, w którym umieszczono okienka zwane powiekami. Dodatkowo powstały korytarze na parterze i piętrze łączące ze sobą dwa skrzydła. Reprezentacyjna klatka schodowa dodała budowli uroku. Murowana, otynkowana budowla na planie litery C posiada trzy kondygnacje i znajduje się pośrodku zadbanego parku.

Heinrich von Banck zmarł w 1911r i majątek otrzymał w spadku jego syn- Eduard Karl Christian Eugen von Banck- radca rządowy. W 1924r ożenił się z Marią von Dittrich- córką właściciela majątku w Kornicach i Ciężkowicach. Byli oni ostatnimi właścicielami pałacu w Wojnowicach do 1945r. Pod koniec wojny, przed nadejściem frontu, Maria wraz z dziećmi wyjechała do Niemiec, a Edward pozostał by, jak głosi wieść, ukryć rodzinne skarby po czym również wyjechał.

Gdy Rosjanie trafili do Wojnowic splądrowali rezydencję, a cenne rzeczy wywieziono do Rosji. To, co nie przedstawiało dla nich żadnej wartości wyrzucali do stawu lub porozrzucane zostało po parku. Najprawdopodobniej odkryli skrytki Edwarda umiejscowione w pałacowej piwnicy, a później w poszukiwaniu kolejnych uczestniczyli również sami mieszkańcy Wojnowic. Czy wszystkie skrytki odnaleziono tego nie wiadomo, bo jak wyczytałam „ Nowy właściciel pałacu w Wojnowicach, który nabył go w 2003r znalazł w piwnicy, pod starą wieżą, wywiercone otwory w ścianie. Za nim znajduje się prawdopodobnie jakieś pomieszczenie. Póki co wątek ten został umieszczony w książce pt. „Oko zła”, której autorem jest sam właściciel pałacu.

CIEKAWOSTKA

Tak więc cała praca Banck’a poszła na marne. W szukaniu skrytek uczestniczyli nie tylko żołnierze, bo wówczas przy dowództwach frontów działały komisje do spraw łupów wojennych (Trofiejnyje kommissje), które przeszukiwały pałace i muzea, selekcjonowały dzieła i co cenniejsze wywożono do ZSRR. Komisjami kierowali często pracownicy muzeów, którzy awansowani do stopni oficerów sztabu, wyposażeni byli w potrzebne pełnomocnictwa. Posiadali wiedzę i mieli przykaz, by ziemie niemieckie traktować jako źródło łupów. Podobnie jak pałac w Wojnowicach ograbione zostały np. pałace w Krowiarkach, Sławikowie i Rudach, ale i sam Racibórz został splądrowany- z kościoła farnego wywieziono słynną monstrancję z 1495 r. Często ograbiane budowle były na koniec podpalane, czego najlepszym przykładem jest pałac w Sławikowie.

 
Po zakończeniu II wojny światowej, podobnie jak większość majątków, tak i wojnowicki został znacjonalizowany. Pałac służył jako ośrodek przygotowujący na studia wyższe, następnie mieściły się w nim biura oraz mieszkania PGR-u, a w latach 60tych przystosowano go do pełnienia nowej roli- szpitala, który mieścił się tam do 2001r.

 
Od 2003r pałac w Wojnowicach ma nowego właściciela, który przywrócił mu jego piękny wygląd nie tylko zewnątrz, ale i wewnątrz.

Jest on nie tylko domem przyjęć i restauracją, ale mieści się tam Muzeum Dawnej Wsi oraz Muzeum Horroru- jedno z niewielu w Europie. Jest to miejsce ciekawe, zaskakujące, którego odwiedzenie polecam.
Nie dodam zdjęć, by pobyt tam był niespodzianką, a w opisie nadmienię jedynie, że dzięki oprowadzającemu, którym jest właściciel, będą to niezapomniane chwile i jeśli faktycznie śmiech przedłuża życie, to pożyję dzięki tej wizycie dłużej, ale może dlatego, że mało co jest mnie w stanie wystraszyć, choć momenty były.

 
 
Pałac w Wojnowicach to urokliwe miejsce umiejscowione pośrodku 4,5-hektarowy parku,a całość otoczona jest murem. W parku rośnie wiele rzadkich gatunków drzew i zdobią go pięknie kwitnące rododendrony, azalie oraz róże. Dodatkowo umieszczono w nim zagrody ze zwierzętami. Najwięcej uroku dodaje mu oczko wodne z kwitnącym grążelem żółtym i grzybieniem różowym- zwanym potocznie lilią wodną oraz pływającymi kaczkami i kumkającymi żabami.

Kawa i pyszna szarlotka w miłym towarzystwie z widokiem na pałac jest ukoronowaniem udanego pobytu w pałacu.

Polecam uwzględnić pałac w Wojnowicach w planie niedzielnej wycieczki za Racibórz, zwłaszcza, że niedaleko znajdują się ruiny pałacu w Tworkowie, pałac w Krzyżanowicach oraz w Chałupkach przy samej granicy z Czechami.

 
 
To jedno z takich miejsc gdzie wraca się z przyjemnością.
 
 
 
 
wirtualna wycieczka
http://www.turystyka.subregion.pl/_files/panoramy/kulturowa/panorama21/1_f.html

Archiwalne zdjęcia dodano dzięki Fotopolska.eu

Galeria