…Pewnego dnia w skrzydle zamku, w którym sypialnię miała księżna wybuchł pożar. Ogień ogarnął klatkę schodową, więc jedyna droga ucieczki wiodła do piwnicy, gdzie mieściło się wejście do tajemnego przejścia prowadzącego pod zamkiem. Księżna zabrała z sobą najcenniejszą rzecz, jaką posiadała: była nią złota kaczka siedząca w srebrnym gnieździe na złotych jajkach wypełnionych dukatami, którą dostała od męża. Gdy ugaszono pożar, w podziemiach nieopodal zamku odnaleziono nieprzytomną księżnę. Zabrano ją do zamku, jednak nie odzyskawszy przytomności księżna zmarła.
Kaczki nie odnaleziono, gdyż najprawdopodobniej została zakopana i przepadła bez wieści. Podobno może ją odnaleźć tylko ktoś urodzony w Niedzielę Wielkanocną. Od tamtej pory często można zauważyć cień niewieściej postaci, która błąka się wśród zabudowań.
Legenda ta związana jest z zamkiem w Toszku i o jej mocy świadczy fakt, że sprzedający zamek Leopold von Gaschin zastrzegł w umowie, że rodzinny klejnot mimo sprzedaży zamku pozostaje nadal własnością rodziny.
Przy drodze prowadzącej z Pyskowic do Strzelec Opolskich leży Toszek, który prawa miejskie otrzymał w 1235r. Podobno założony został przez księcia śląskiego – Bolesława Wysokiego około 1163r. Wśród nazw istniał jako Tossecz (pod taką w 1201r istnieje pierwsza wzmianka o nim), Tossez, Tost, Tossek czy Toscheck.
Początkowo był częścią Państwa Górnośląskiego, potem Księstwa Kozielsko- Bytomskiego, w latach 1303-1328 stolicą Księstwa Toszeckiego, od połowy XIVw do 1414r należał do Księstwa Cieszyńskiego, a w 1532r trafił na dwa wieki z hakiem Habsburgom. Od 1742r był miastem pruskim, niemieckim po plebiscycie z 1921r, a po II wojnie światowej stał się miastem polskim.
Toszecki zamek stoi na wzgórzu, a jego historia jako budowli obronnej sięga X- XIw.
Badania archeologiczne wykazały, że początki osadnictwa są dużo wcześniejsze- sięgają IXw. Osada z czasem była przekształcona w gród obronny Opolan i to wtedy wzniesiono drewniany zamek otoczony wałami ziemnymi jako siedzibę książąt. Wzmianka z 1222r mówi o kasztelanii należącej do Księstwa Raciborsko- Opolskiego. W czasie rozbicia dzielnicowego należał do książąt śląskich i w XVw zastąpiono drewniany obiekt murowanym.
Murowany, gotycki zamek na stromym wzgórzu posiadał zwodzony most przerzucony nad głęboką, sztuczną fosę, był wielokrotnie przebudowywany i odbudowywany po pożarach i najazdach.
Najazd Husytów w 1492r spowodował duże zniszczenia, z którymi uporał się książę oświęcimski. Gdy wygasła dynastia Piastów, Toszek wraz z zamkiem stał się własnością Czechów.
Król Maciej Korwin stworzył tzw. Państwo Toszecko- Pyskowickie.
W 1557r zamek został oddany przez Habsburgów rodzinie von Redern w lenno. Oni przebudowali siedzibę po pożarze jaki miał miejsce w 1570r. Wtedy wzniesiono budynek z dwiema narożnymi wieżyczkami i powstał budynek bramny. Przebudowano również wjazd. Zamek wraz z dobrami toszecko- pyskowickimi był w rękach rodu von Redern do 1638r.
Kolejnym właścicielem byli Collonowie i herb tej rodziny znajduje się na portalu. Po pożarze, który wybuchł 18 sierpnia 1677r, zamek został przekształcony we wczesnobarokową rezydencję.
Wzniesiono dom mieszkalny z dwiema wieżami, do budynku bramnego również dostawiono dwie wieże, a wzdłuż muru północnego w miejscu wcześniejszego zabudowania powstały stajnie.
Jedna z bastei przedzamcza stała się domem burgrabiego, który był strażnikiem zamku.
Najpomyślniejszy okres toszeckiego zamku przypadł na czas panowania w nim hrabiego Posadowskiego, który zakupił mocno zniszczony obiekt po wojnie siedmioletniej.
To on przerobił stajnie na oranżerię, urządził ogród z fontannami i ciekawą roślinnością. Dziś w miejscu dawnej oranżerii znajdują się sale przystosowane do spotkań i wesel.
Pod koniec XVIIIw przez krótki czas właścicielem zamku był Adolph baron von Einchendorff, po czym od 1797r przeszedł w ręce rodziny von Gaschin. To właśnie w pożarze opisanym w legendzie, który miał miejsce w 1811r zginęła Gisela von Gaschin.
Rodzina przeniosła się do wybudowanego u podnóża zamku tzw. Dolnego Dworu. Popadający w ruinę zamek kupił w 1840r Abraham Guradze i był własnością jego rodziny do wybuchu II wojny światowej.
Niszczejący zamek w Toszku został poddany częściowej odbudowie i rekonstrukcji dopiero w latach 60 i 70 XXw. Z dawnych lat, do naszych czasów zachowały się mury obwodowe, brama wjazdowa z dwiema wieżami oraz dom burgrabiego.
Wiadomo, że z dawnych budynków mieszkalnych pozostała potężna baszta skrzydła zachodniego, a południowa zawaliła się w 1728r oraz budynek przy murze, który niegdyś mieścił stajnie. Z reszty pozostały tylko fundamenty. Obecnie zamek stanowi siedzibę Centrum Kultury „Zamek w Toszku”.
WIRTUALNA WYCIECZKA
http://www.qtvr-poland.com/panoramas/489.html
Ciekawostką jest pochodzenie nazwy Toszek. Być może pochodzi ona od słowiańskiego określenia “tasik” – buda kramarska.
Legenda mówi, że nazwa wywodzi się od imienia psa pewnego księcia opolskiego, który uratował swemu panu życie podczas polowania. Ponieważ zginął,pan postanowił na wzgórzu zbudować zamek, u którego podnóża założył miasto nadając mu nazwę Toszek- na cześć wiernego psa.
Zamek w Toszku z lotu ptaka:http://www.polskazdrona.pl/zamek-w-toszku-183.html
Archiwalne zdjęcia dodano dzięki Fotopolska.eu
