pałac w Borku Strzelińskim

Jadąc ze Strzelina w kierunku Wrocławia zatrzymałam się we wsi Borek Strzeliński,by zobaczyć tamtejszy pałacyk obok którego stoi niszczejący dworek. Nazwa wsi wywodzi się od zdrobnienia boru i najwcześniej odnotowana jako Gross Waldchen w tłumaczeniu oznaczała wielki gaik, lasek czyli jednym słowem: borek.

CIEKAWOSTKA

W kronice Długosza istnieje podobno informacja jakoby Borek na początku XIIw był własnością Templariuszy i posiadał wówczas rangę miasta.

Pewne jest, że miejscowość będąc własnością książęcą na początku XIIIw została, razem ze wszystkimi osiąganymi z majątku dochodami, podarowana przez księcia Henryka Brodatego biskupowi z Lubusza. Odtąd aż do 1553r znajdowała się pod zarządem Marchii Brandenburskiej.

CIEKAWOSTKA

Marchie powołano do istnienia w celu ochrony granic Cesarstwa przed najazdami i tworzono je właśnie w miejscach, gdzie dla najeźdźców były one najłatwiejsze do pokonania. Marchię Brandenburską inaczej Margrabstwo Brandenburskie utworzył w połowie XIIw Albrecht Niedźwiedż na podbitych ziemiach Słowian Połabskich zamieszkujących od VIw tereny między Morzem Bałtyckim, Łabą, Hawelą i Odrą. Biskupi niemieccy ogłosili w 1108r manifest nawołujący do zajęcia tamtejszych ziem, co przyczyniło się do tzw. krucjaty połabskiej z 1147r, na którą zgodę wydał sam papież Eugeniusz III.

W wyniku tej zbrojnej wyprawy Niemcy zaczęli przesiedlać tam ludność niemieckojęzyczną wprowadzając tzw. Ostsiedlung. Prowadzona germanizacja doprowadziła do tego, że na dawnych ziemiach zamieszkałych przez wspomnianych Słowian, do dziś zachowała się jedynie 60 tysięczna populacja Serbów Łużyckich.

W 1553r kolejny lubuski biskup przekazał swoje dobra jako lenno Fryderykowi von Canitz’owi oraz jego potomkom i tym sposobem Borek pozostał w tej rodzinie do 1745r. Następnie trafił do rodziny von Tenczin, ale po zaledwie 24 latach ponownie wrócił do von Canitzów za sprawą Fryderyka Wilhelma, który wystąpił z uznanymi zresztą pretensjami do majątku.
Gdy zmarł wszystko odziedziczył zięć- von Rentz sprzedając spadek w 1838r Juliuszowi von Bemsdorf auf Grossburg.

W niedługim czasie majątek miał już kolejnego właściciela- Hainricha von Schönemarkta, który również nie nacieszył się nim długo skoro w 1885r odnotowanym panem Borku był Ludwig Friedmann- doktor prawa z Wrocławia. Po nim dziedziczyli spadkobiercy i wiadomo, że w 1930r posiadali zaledwie 1/3 majątku, bo resztę wykupiła Fabryka Cukru Neugebauer & Co z Brzegu, która siedem lat później stała się właścicielem całego majątku.

Około 1550r we wsi stanął pierwszy renesansowy dwór, który z czasem przeznaczono na cele gospodarcze. Niewiele po nim pozostało. Obok niego w 1800r zbudowano klasycystyczny dwór i nie znalazłam informacji kto był jego fundatorem. Wiadomo,że był przebudowywany, a dziś stoi opuszczony, zarasta i niszczeje.

Ów stary dwór w Borku Strzelińskim to dwukondygnacyjna budowla na planie prostokąta, częściowo podpiwniczona, nakryta dachem naczółkowym. Główne wejście zdobi portal wykończony trójkątnym przyczółkiem. Podobny znajduje się z tyłu budowli. Zachowały się do dziś w części detale architektoniczne m.in. gzymsy i portyki z kolumnami.

W latach 50tych i 60tych XIXw nieopodal wspomnianego dworu zbudowano dla rodziny von Schönermarkt pałac, którego wnętrza były również kilkukrotnie przekształcane.

Pałac w Borku Strzelińskim to budowla neorenesansowa z neogotyckim elementami. Wzniesiona na planie prostokąta dwukondygnacyjna budowla nakryta została czterospadowym dachem z powiekami.

Wejście główne do rezydencji umieszczono w pozornym ryzalicie, wykończone zostało attyką z ocullusem i krenelażem. Nad budowlą góruje dostawiona kwadratowa wieża.

Za pałacem znajduje się park, do którego wiodą schody i witające gości dwa kamienne lwy.

Po II wojnie majątek w Borku Strzelińskim znacjonalizowano i przekazano PGRowi, a po jego upadku w latach 90tych XXw trafił do Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, po czym Agencji Nieruchomości Rolnych.
W pałacu przez pewien czas działało przedszkole, a w sąsiadującym z nim dworze urządzono mieszkanie.

Od 2011r pałac wraz z parkiem ma nowego właściciela, który wszystko odremontował oddając do użytku w 2013r. Widok robi wrażenie. Obecnie jest hotelem udostępniającym gościom 13 pokoi. Ponadto odbywają się w nim wesela oraz spotkania biznesowe i okolicznościowe dla firm.