Przemyśl leży w południowo- wschodniej części Polski i należy do najstarszych miast Podkarpacia. Jego początki sięgają Xw kiedy na jednym ze wzgórz nazwanych później zamkowym założony został gród, o który władcy Polski, Rusi i Węgier toczyli walki.
Miasto przechodziło tak z rąk do rąk raz polskich raz obcych aż w 1340r przejął je Kazimierz Wielki.
Legenda z kolei mówi, że miasto sięga VIIIw i zostało założone w miejscu, gdzie pewien myśliwy upolował niedźwiedzia, którego na pamiątkę uwieczniono na herbie.
Jego nazwa pochodzi od prapolskiego imienia Przemysł jakie najprawdopodobniej nosił jego założyciel. Pierwsza wzmianka pochodzi z 981r kiedy to książę kijowski odebrał Polsce między innymi Przemyśl.
Za panowania Kazimierza Wielkiego na wzgórzu 270m n.p.m. w miejscu drewnianej warowni gdzie wcześniej Bolesław Chrobry postawił murowaną rotundę z budynkiem zwany palatium, po 1340r stanął pierwszy zamek nazwany od imienia króla Zamkiem Kazimierzowskim.
Gotycka warownia, po której do dziś pozostała ostrołukowa brama wjazdowa zniszczona została z końcem XVw.
Piotr Kmita nie tylko ją odbudował, ale i rozbudował dodając basteje mające wzmocnić jej obronność.
Powstały na planie czworoboku obiekt posiadał w rogach trzy okrągłe baszty oraz czworoboczną wieżą.
Przy zamku głównym od strony wjazdu znajdował się ufortyfikowany przygródek otoczony drewnianym parkanem,wałami i palisadą. Pełnił funkcje gospodarcze oraz służył za punkt obserwacyjny. Brama do zamku posiadała żelazne oraz drewniane drzwi a dostępu do warowni utrudniała fosa, nad którą przerzucono most zwodzony.
Kolejnej przebudowy budowli dokonano w latach 1616-1633 za Michała Krasickiego i wówczas podwyższono dwie baszty wykańczając je manierystycznymi attykami a jedno ze skrzydeł przekształcono na budynek mieszkalny ozdobiony krużgankami.
Starosta chciał upodobnić swoją rezydencję do krasiczyńskiego zamku, co nie zostało do końca spełnione. Niestety w 1633r przygródek i część zamku doprowadzono do ruiny.
Późniejszy właściciel Starosta Marcin Kątski chciał wzmocnić obronność warowni, ale nic z tego nie wyszło.
Dzięki niemu natomiast powstała w zamku, w 1678r zbrojownia.
W połowie XVIIIw za starosty Poniatowskiego miały miejsce kolejne prace, w wyniku których zburzono południowo-zachodnią część budowli razem z dwiema basztami i postawiono nowy mur a budynek bramny wzmocniono przyporami.
CIEKAWOSTKA
Starosta Stanisław August Poniatowski– późniejszy król Polski wszystkie prace na zamku zlecił swojemu pełnomocnikowi. Sam był tam w sumie raz podróżując z rodzinnego Żórawina do Wiednia.
W 1774r Przemyśl zajęli Austriacy, którzy chcieli w zamku urządzić więzienie, ale plany te pokrzyżowały wojny napoleońskie i ostatecznie powstały tam koszary oraz magazyny. W 1885r oddali zamek miastu, które go odrestaurowało.
CIEKAWOSTKA
W Zamku Kazimierzowskim od 1884r ma swoją siedzibę Przemyskie Towarzystwo Dramatyczne „Fredreum”.
Ten najstarszy polski teatr amatorski jest podobno najstarszym również w Europie. Jego patronem od 1912r jest pochodzący z tamtych stron Aleksander Fredro.
Wzgórze Zamkowe do początków XIXw nie posiadało drzew i krzewów co skutecznie utrudniało wrogom wejście na nie. W 1842r rozpoczęto prace nad powstaniem parku co przyczyniło się do ostatecznego zniszczenia resztek przygródka. Dotąd w miejscu parku znajdowały się winnice, łąki oraz ogrody warzywne, natomiast z tyłu kamieniołomy oraz sadzawki.
CIEKAWOSTKA
Zamek Kazimierzowski w Przemyślu był miejscem często odwiedzanym przez ważnych swoich czasów. Gościł w nim Bolesław Chrobry, Kazimierz Wielki, Jagiełło, Jan Olbracht, Stefan Batory, Władysław IV oraz podobno Jan III Sobieski i August II.
Przez wieki był siedzibą kasztelanów i starostów jak również miejscem, gdzie zapadały wyroki sądów grodzkich oraz ziemskich.
Podczas I wojny światowej na zamku przebywało prawie 200 rosyjskich jeńców i wtedy zniszczeniu uległa sala teatralna. Po jej zakończeniu podjęto się restauracji oraz konserwacji budowli i wówczas odrestaurowano basztę północną. Z kolejnej wojny zamek wyszedł bez większych zniszczeń, a większe prace przeprowadzono dopiero w latach 70tych i 80tych XXw kiedy odbudowane zostały baszty zachodnia i południowa wraz z łączącą je kurtyną. XXIw również przyniósł kolejne prace: w latach 2007-2009 wyremontowano zawilgocone mury oraz baszty i przy okazji odsłonięto kawałek murów pamiętający czasy Kazimierza Wielkiego. Z kolei w latach 2011-2013 odnowiono zamkowe wnętrza.
Obecnie zamek udostępniony jest zwiedzającym a gospodarzem jest Przemyski Centrum Kultury i Nauki Zamek.
Ponadto warownia nadal jest siedzibą wspomnianego wcześniej Towarzystwa Dramatycznego.
Z dawnej budowli pozostała brama wjazdowa, skrzydło z dwiema basztami w rogach z miejscami widokowymi, z których widać zarysy dawniej stojących na zamkowym dziedzińcu budynków.
Jest to replika odwzorowująca odkryte podczas trwających wiele lat prac wykopaliskowych mury rotundy oraz palatium. Właściwe resztki tych budowli znajdują się głębiej zaś to, co widać wykonano z takich samych jak pierwotnie materiałów.
Sala Kominkowa przystosowana została pod spotkania autorskie i recitale. Dawna Sala Teatralna została nie tylko odtworzona ale i zmodernizowana oraz wzbogacona o balkony. Z kolei w podziemiach utworzono salę wystawową z pozostałościami studni oraz przekrojem warstw historycznych Wzgórza Zamkowego.
Przed zamkiem natomiast uwagę przykuwa polodowcowy głaz, który umieszczono tam w 1981r dla uczczenia twórców Konstytucji 3 Maja. W czasie niewoli przy nim odbywały się manifestacje patriotyczne.
Archiwalne zdjęcia dodano dzięki Fotopolska.eu
Zamek Kazimierzowski w Przemyślu z lotu ptaka:
https://polskazdrona.eholiday.pl/zamek-w-przemyslu-210.html
