browser icon
You are using an insecure version of your web browser. Please update your browser!
Using an outdated browser makes your computer unsafe. For a safer, faster, more enjoyable user experience, please update your browser today or try a newer browser.

Blechhammer- Obóz w Sławięcicach

k.k
 
Sławięcice to część Kędzierzyna- Koźle, choć kiedyś była osobnym miastem. Nazwa pochodzi od sławy-określenia dużej popularności czy rozgłosu, tłumacząc nazwę jako miejsce sławnych ludzi.

sławięcice
 
 
 
 
 
 
 
 
Już w 1245r odnotowano istnienie osady Slawentzitz, która w połowie XIIIw otrzymała prawa miejskie. Obecnie w dzielnicy Sławięcice znajdują się nie tylko pozostałości dawnego, pięknego pałacu, ale również miejsce smutne, tragiczne, o którym zapewne wielu nie wie, a którego historię postaram się pokrótce przybliżyć.

DSC_0569

Niemcy jeszcze przed wybuchem II wojny światowej wiedzieli jak ważne jest zabezpieczenie się w paliwo, więc podjęli wiele prac nad uniezależnieniem się i posiadaniem własnego paliwa syntetycznego. Gdy Hitler dochodził do władzy Niemcy posiadali zaledwie jeden zakład doświadczalny, ale w 1939r liczba zwiększyła się do dwunastu.

2 (4)
 
Postanowiono, że również na terenie Górnego Śląska powstaną takie zakłady, których wykonanie zlecono dwóm koncernom przemysłowym: Oberschlesische Hydriewerke AG budujące Zakład w Blachowni i IG Farben Industrie AG odpowiedzialne za budowę Zakładu w Kędzierzynie.
 
DSC_0570
By sprostać wyzwaniu potrzeba było ogromnej siły roboczej. Początkowo pracowali tam więźniowie, umieszczeni w specjalnie dla tego celu powstałym przy Blachowni obozie karnym, pochodzący z Generalnej Guberni, Protektoratu Czech i Moraw. Następnie do prac skierowano dodatkowo prawie 2,5 tysiąca jeńców wojennych z Anglii i Francji oraz pracowników przymusowych. Ciągle było mało rąk do pracy i wokół placów budowy zaczęły powstawać obozy pracy, tworząc cały kompleks nazwany od niemieckiej nazwy Blachowni- Blechhammer. Poza tym w Zdzieszowicach budowano zakłady koksochemiczne Schaffgotschsche Benzin GmbH – Kokerei Odertal, natomiast w Oświęcimiu-Dworach zakłady IG Farben Industrie AG Auschwitz.

DSC_0572 — kopia

W 1940r Niemcy zaczęli tworzyć na terenie od Blachowni przez Kędzierzyn do Bierawy sieć około dwudziestu obozów- Blechhammer. Wszystko po to, by powstały strategiczne zakłady chemiczne i by utrzymano w nich produkcję.
Powstały więc:
– obozy dla jeńców wojennych w Blachowni i Kędzierzynie,
– obozy pracy przymusowej w Blachowni (ok. 18000robotników), Azotach (ok.10000 robotników)i Korzonku (ok.900 robotników),
 
 
– filia obozu koncentracyjnego Auschwitz- Birkenau w Sławięcicach
– obóz dla jeńców wojennych w Sławięcicach
– obóz dla więźniów politycznych Bahnhofslager.
1 (40)

1 (39)
 
 
Przewidywano, że będą one mogły pomieścić około 8 tysięcy ludzi, ale w 1943r było ich 50 tysięcy. Początkowo obozami zarządzał Wehrmacht, potem Gestapo i SS. Zanim Armia Czerwona wyzwoliła obóz w Sławięcicach, Niemcy rozstrzelali większą część więźniów.
 
 
 
 
 

Na początku 1942r, choć według niektórych źródeł w 1941r, w sławięcickim lesie rozpoczęto budowę obozu pracy, który miał dogodną lokalizacje dzięki znajdującej się nieopodal stacji kolejowej.

1 (36)1 (37)
 
Podobno pierwszymi byli Polacy oraz Żydzi, którzy budowali między innymi obóz dla Żydów nazwany później Judenlager.

1 (45)

Na początku przebywało w nim około 1500 Żydów pochodzących z Zagłębia oraz Małopolski. Jesienią 1942r z powodu panującego w obozie tyfusu do Oświęcimia odesłano prawie 120 więźniów.

DSC_0571W obozie panowały ciężkie warunki, wielogodzinna praca każdego dnia, głód, co w połączeniu z okrucieństwem strażników powodowało dużą śmiertelność i faktyczne dane zatajano, odsyłając niezdolnych do pracy, chorych oraz wycieńczonych do Auschwitz- Birkenau. Początkowo uzupełniano siłę roboczą i zdarzało się, że w czasie selekcji więźniów, na stacji w Koźlu podmieniano zwłoki na żywych Żydów.
 
 
Z czasem, gdy większość gett zlikwidowano, skierowano tam transporty więźniów z Holandii, Belgii oraz Francji zmierzające do Oświęcimia. Zgodę na to wyraził sam Heinrich Himmler. Na stacji w Koźlu dokonywano selekcji i nadających się do ciężkiej pracy kierowano do Sławięcic.

1 (23)1 (46)

CIEKAWOSTKA

2 (1)

Więźniom nie zapewniono odpowiednich warunków sanitarnych, co sprzyjało powstawaniu wielu chorób. Znajdujący się wśród więźniów pielęgniarze lub sanitariusze często pełnili rolę lekarza, ale czasami pojawiał się tam również lekarz ze szpitala w Sławięcicach. Więźniowie nie mieli zapewnionych podstawowych rzeczy, ale działała tam orkiestra obozowa, chór oraz teatr nazwany „B-B-B” – Blechhammer Bunte Bühne.

DSC_05674

Będący początkowo obozem pracy przymusowej został przekształcony 1 kwietnia 1944r w filię obozu koncentracyjnego Auschwitz- Birkenau. W zwanym odtąd Arbeitslager Blechhammer więźniów potraktowano tak samo jak w Auschwitz: musieli nosić pasiaki, zostali ogoleni i wytatuowano im numer obozowy. Wówczas przebywało tam 3056 mężczyzn i prawie 200 Żydówek. Wszyscy mieszkali w 20 drewnianych barakach, z których każdy liczył sześć izb. Na terenie obozu znajdowały się też: łaźnia, dwie kuchnie, magazyny, szpital umieszczony w dwóch barakach przeznaczony tylko dla personelu oraz warsztaty: krawiecki, szewski i stolarski. Na wartowniach stanęli esesmani, drut kolczasty zastąpiono murem zakończonym drutem pod napięciem i powstało krematorium, w którym spalono około 1500 ciał zmarłych więźniów.

1 (42)

1 (43)

CIEKAWOSTKA

1 (10)

Stojący do dziś na początku lasu, równolegle do drogi schron przeciwlotniczy postawiono na terenie ówczesnego szpitala i przechowywano w nim zapasy żywności, leków oraz odzież. Podczas nalotów, w nim właśnie chronili się zawiadujący obozem, bo więźniów zostawiono samych sobie.

1 (13)

Alianci w 1944r dokonali kilku nalotów zrzucając na ten obszar 8600 ton bomb. Jak potężne były to działania niech świadczy fakt straty wówczas przez Amerykanów prawie 220 bombowców. Po ostatnim nalocie z 26 grudnia 1944r zakłady paliwa syntetycznego w Blachowni, Kędzierzynie, Zdzieszowicach oraz w Oświęcimiu zostały zniszczone.
2 (2)
Pod koniec wojny podjęto decyzję o ewakuacji nie tylko Auschwitz- Birkenau, ale również jego filii znajdujących się na Śląsku. W czasie „Marszu Śmierci” wielu więźniów zamarzło, umarło z głodu i wycieńczenia albo zostało zastrzelonych przez idących na końcu żołnierzy z plutonów egzekucyjnych. DSC_0576Szacuje się, że w ten sposób zamordowano około 1000 więźniów. Ewakuowani z Oświęcimia, Gliwic i Jaworzna przybyli do obozu w Sławęcicach skąd wyruszyli na Zachód do obozu Gross Rosen w Rogoźnicy.
 

Stamtąd przewiezieni zostali do Buchenwaldu. W Sławęcicach zostało prawie 4000 więźniów. 22 stycznia 1945r wkroczyli tam esesmani, którzy obrzucali granatami baraki, podpalali je, a do uciekających otworzono ogień. Miejsce to wyzwolono 28 stycznia 1945r i zastano około 200 więźniów, którym cudem udało się ukryć.

1 (3)

Komendantami obozu w Sławięcicach byli: Erich Hoffman (skazany po wojnie na karę śmierci), od kwietnia 1944r Otto Brossman (po wojnie sądzony w Polsce, ale ostatecznie uniewinniony, zmarł w RFN w 1957r), Kurt Klipp będący wcześniej na różnych stanowiskach w różnych obozach (nie doczekał procesu, bo zmarł na tyfus w maju 1945r).

1 (2)

CIEKAWOSTKA

Po zakończeniu II wojny światowej obóz Judenlager w Sławięcicach stał się miejscem, gdzie więziono jeńców wojennych tym razem niemieckich oraz rdzenną ludności Górnego Śląska. Jedno nieszczęście zastąpiono kolejnym, gdzie również zmuszano do pracy tym razem przy demontażu instalacji przemysłowej wywożonej przez „wyzwolicieli” do Związku Radzieckiego.

DSC_9192

Obóz w Sławięcicach był największym w rejonie opolskim i katowickim, w którym liczba żydowskich więźniów doszła do 4000.

DSC_0580

Dziś po byłym obozie pracy przymusowej pozostały wieżyczki, resztki ogrodzenia, krematorium oraz bunkier, a wszystko zarośnięte przez las. Mało kto wie przejeżdżając tamtędy, że skręcająca w las dróżka prowadzi do miejsca śmierci ogromnej liczby ludzi, o których przypomina pomnik- skromny, ale wielce mówiący- stojący pośród pozostałości dawnego obozu postawiony w 1968r.

DSC_0573
 
 
 
Archiwalne zdjęcia udostępniono dzięki uprzejmości Stowarzyszenia Blechhammer 1944
1 (9)
 
 
 
 
O obozie w Sławięcicach można przeczytać na stronie Stowarzyszenia skąd pochodzą zdjęcia
http://alfsoft.net/blechhammer1944/site/viewpage.php?page_id=23
oraz http://www.obozy.blechhammer1944.pl
DSC_05631

Galeria


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

+ 17 = 18