pałac w Tyczynie

 
Niecałe 10km na południe od Rzeszowa leży Tyczyn.
W 1368r tamtejszy teren został wyznaczony przez króla Kazimierza Wielkiego pod powstanie miasta. Pozwolenie wówczas otrzymał niejaki Bartold Tyczner obwołany pierwszym wójtem, od którego nazwiska miasto wzięło nazwę.
 


 
 
 
 
 
 
 

Nim minął XIVw własność królewska trafiła do Ottona z Pilczy, a po jego śmierci do wdowy. W 1414r miejscowość i okoliczne dobra stały się własnością Władysława Jagiełły, który spłaciwszy wdowę i jej córkę przekazał miasto Janowi- synowi z poprzedniego małżeństwa jego trzeciej żony- Elżbiety, z domu Pileckiej.

Odtąd Pileccy byli w posiadaniu Tyczyna do 1585r. Później dość często zmieniali się właściciele, wśród których byli: Mikołaj Kostka, Działyńscy, Braniccy, Wodziccy.

CIEKAWOSTKA

Hetman wielki koronny Jan Klemens Branicki, będący panem tyczyńskiego majątku do 1771r, znany był z dbałości o swoje dobra: przebudował nie tylko kościół, ale wspierał szpital dla ubogich. Dzięki niemu miasto zyskało też przywilej organizowania jarmarków.

Umierając bezpotomnie zostawił wszystko swojej trzeciej żonie- Izabeli z Poniatowskich, w imieniu której dobrami zarządzał ksiądz Betański, ona bowiem przebywała w posiadłości, w Białymstoku.

 
Z początkiem XIXw tamtejsze dobra stały się własnością Piotra Wodzickiego, a po nim kolejnym z rodu: Eliasza,Józefa Dionizego, Aleksandra i Ludwika. Temu ostatniemu zawdzięcza się budowę w 1862r pałacu. Jednopiętrowa, murowana rezydencja stanęła w przeciągu kilku lat i otoczona została parkiem. Zakończenie budowy upamiętnia tablica z napisem: “R. P. 1869 ukończyli Dom ten Ludwik i Jadwiga z Zamojskich Wodziccy”.

 
CIEKAWOSTKA

Cztery pokolenia Wodzickich były w posiadaniu majątku w Tyczynie: wspomniani wcześniej Piotr, jego syn Józef, wnuk Aleksander i prawnuk Ludwik. Prócz dbania o swoje dobra, mieli swój wkład również w politykę. Ponadto nieobce były im tradycje wojskowe. Piotr był generałem wojsk koronnych podobnie jak Józef, który brał udział w Powstaniu Kościuszkowskim i poległ w bitwie pod Szczekocinami. Aleksander uczestniczył w Powstaniu Listopadowym, a jego syn Ludwik w Powstaniu Styczniowym.

Nim powstał pałac w Tyczynie, już za Pileckich, w jego miejscu stał dwór wraz z folwarkiem. Około 1710r kolejni na majątku- Braniccy posiadali drewniany dwór, z którego nic nie zostało, bo rozebrano go w 1773r. Budowa obecnego pałacu trwała siedem lat, a później był rozbudowywany i przebudowywany. Efektem rozbudowy z 1881r było powstanie pawilonu gościnnego projektu krakowskiego architekta Tadeusz Stryjeńskiego, który m.in. pracował przy rozbudowie zamku w Suchej Beskidzkiej oraz w Żywcu.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Rok później obok pałacu stanęła oficyna połączona z pałacem pawilonem. Pomiędzy pałacem, pawilonem a oficyną znajdowała się również oranżeria, zniszczona podczas ostatniej wojny i rozebrana. Pałacową elewację ozdabiały prócz licznych detali architektonicznych widocznych dziś również nieistniejące pnące się winorośle.

 
Spadkobierczynią hrabiego Ludwika Wodzickiego była córka Izabella, która wyszła za księcia Janusza Radziwiłła i w niedługim czasie sprzedała swe dobra w 1911r Witoldowi Uznańskiemu.

Po II wojnie światowej majątek upaństwowiono i pałac, który obie wojny przetrwał w dość dobrym stanie, przystosowany został pod działalność edukacyjną.
 
 
Dziś mieści się w nim Liceum Ogólnokształcące. Przy okazji prac remontowych wnętrza zmieniły swój dawny wygląd, ale w niektórych pomieszczeniach nadal widoczne są dekoracje sufitów.

CIEKAWOSTKA

4 września 1945r otworzono w pałacu Prywatne Gimnazjum Koedukacyjne „Samopomocy Chłopskiej”. Patronem szkoły został Władysław Orkan i gdy w 1948r została upaństwowiona zmieniono również nazwę.

Jednakże 18 stycznia 1975r przywrócono szkole pierwotne imię i odtąd znów nosi imię Władysława Orkana.

Archiwalne zdjęcia udostępniono dzięki fotopolska.eu
 

 
Pałac w Tyczynie z lotu ptaka:
 
https://polskazdrona.eholiday.pl/palac-w-tyczynie-239.html

Galeria